Okuma süresi: 3 dakika
HABER MERKEZİ – Tekrar edilen sloganlar nasıl sorgulanamaz doğrulara dönüşüyor? Medya, propaganda ve hakikat ilişkisine dair dikkat çeken bir analiz…
"En güzel sabahlar çokokremle başlar."
Bir kuşağın hafızasına kazınan bu slogan, çocukluk yıllarında çoğumuz için sorgulanmayan bir "doğru" gibiydi. Ne zararı olup olmadığı düşünülür, ne de gerçekten hakikati yansıtıp yansıtmadığı sorgulanırdı. Çünkü bilgi, reklam sloganına dönüştürüldüğünde tam da böyle çalışır: tekrar edilir, basitleştirilir ve zamanla sorgulanamaz hâle gelir.
Hakikat, sloganın içinde görünmez olur.
Bilgi sloganlaştıkça; düşünme zahmeti ortadan kalkar, sorgulama gereksizleşir. Sürekli tekrar edilen her şey, bir süre sonra "itiraz edilemez" kabul edilir. Hatta itiraz edenler çoğu zaman dışlanır, yaftalanır, marjinalleştirilir. Böylece hakikate giden yollar bulanıklaşır; zihinler başkasının ezberleriyle çalışır hâle gelir.
Bu durum sadece ticari reklamlarda kaldığında görece zararsızdır. Çünkü kimse "en güzel sabahlar çokokremle başlar" cümlesini mutlak bir hakikat iddiası olarak ciddiye almaz. Asıl tehlike, sloganlaştırılmış yalanların siyaset, ideoloji ve toplumsal yönlendirme alanına taşınmasıyla başlar.
"En doğru söz bizimdir" iddiası, artık masum değildir.
Bu, hakikat üzerinde tekel kurma girişimidir.
"En güzel sabahlar çokokremle başlar demek zararsızdır; ama 'en doğru söz bizimdir' demek hakikat üzerinde tekel kurmaktır."
Toplumsal kararların, bakış açılarının ve gelecek tasavvurunun; sloganlaştırılmış, çarpıtılmış ve zehirlenmiş bilgiler üzerine inşa edilmesi, düşünme yetisi zayıflamış nesillerin yetişmesine yol açar. İnsanlar; sorgulamadan, farkına varmadan, bir tür konfor alanı battaniyesi altında yaşamaya devam eder. Bu süreç, modern çağın en sessiz ve en tehlikeli mankurtlaşma biçimlerinden biridir.
Zihinler çalışmadığında, özgürlük sadece bir kelimeye dönüşür.
Hakikat ise en çok tekrar edileni doğru sanma kolaycılığına kurban edilir.
Bugün toplumsal sorumluluk taşıyan herkes için asıl mesele şudur:
Ne izliyoruz, neyi tekrar ediyoruz ve hangi cümleleri sorgulamadan benimsiyoruz?
Çünkü hakikat; sloganla değil, emekle, sorguyla ve cesaretle bulunur.
Ve bazen geride bırakılacak en büyük miras, insanı düşünmeye zorlayan birkaç dürüst cümledir.
Sizce hangi cümleleri sorgulamadan doğru kabul ediyoruz? Görüşlerinizi paylaşın.