Pandemide Hareketsizlik Romatizmal Hastaliklari Tetikliyor

Romatizma hastalarinin düzenli ve bilinçli sekilde hareket etmesi, uygun diyet ve takviyeleri uygulamasi eklem sagligi açisindan önem tasiyor. Memorial Sisli Hastanesi Romatoloji Bölümü’nden, Doç. Dr. Sait Burak Erer, koronavirüs kisitlamalari döneminde romatizma hastalarinin dikkat etmesi gereken konular hakkinda bilgi verdi. 

Hareketsiz bir yasamdan kaçinin

Romatizma hastalarinin hareketsiz kalmaktan mutlak anlamda kaçinmalari gerekmektedir. Yapilan arastirmalar, birçok eklem sorunu olan kisilerin uygun, düzenli egzersize güvenle katilabilecegini göstermektedir. Uzun süreli gözlemsel çalismalar Romatoid artrit (RA) gibi iltihapli eklem hastaligi olan kisilerde bile orta yogunlukta, agirlik tasiyan egzersizlerin fayda saglayabilecegini ortaya koymustur. Ayrica bu hastalarda düzenli egzersiz ile daha az kemik kaybi ve hastalik aktivitesinde artisin önlenmesi gibi ek faydalar da gözlenmektedir. Osteoartrit yani kireçlenme eklemlerde yasa bagli olarak gelisen, eklem kikirdaginda olusan doku harabiyetleri ve eklem araliginin daralmasiyla olusan iltihapsiz bir romatizma türüdür. Osteoartritli hastalarda yapilan arastirmalar, güçlendirme, germe ve aerobik egzersizlerini birlestiren, böylece semptomlari azaltan, eklem hareket ve islevini iyilestiren, koordinasyon ve dengeyi gelistiren, ayrica vücut agirligini kontrol eden egzersiz programlarinin faydali olduklarini ortaya koymustur. Düzenli ilimli egzersizin diz osteoartriti gelistirme riski tasiyan kisilerde kikirdak sagligini iyilestirdigi gösterilmistir. Zayif uyluk kaslarina (kuadriseps) sahip olmanin hem dizde kireçlenme hem de daha fazla sakatlanma açisindan bir risk faktörü oldugu bilinmektedir.

Iltihapli romatizma sabah tutukluklarina neden oluyor

Iltihapli romatizma hastaliklarinda dinlenmek ve istirahat etmek hastaliga ait en önemli belirtilerden biri olarak kabul edilen sabah tutuklugu ve eklem hareketlerinde kisitliliklara neden olabilmektedir. Hasta hareket ettikçe eklem tutuklugu azalmakta ya da tamamen düzelmektedir. Ayrica eklem agrilari da hareket ettikçe hafiflemektedir. Covid-19 pandemisi sonucu evde kalan hastalar tedavilerine devam ediyor olsalar bile çok hareket edemedikleri için hastalik aktif hale gelebilmektedir. Hareketsiz yasanti agri ataklarini da davetiye çikarabilmektedir. 

D vitamini eklem ve kikirdak sagligini destekliyor

D vitamini kas, iskelet ve bagisiklik sistemi için çok önemli bir vitamindir. D vitamini eksikliginin iltihapli romatizma hastaliginin sebeplerinden biri olabilecegine ya da hastalik ataklarini tetikleyebilecegine dair görüsler bulunmaktadir. Bu nedenle iltihapli romatizma hastalarinin özellikle ögle saatlerinde 10-15 dakika boyunca dirsege kadar kollar açik ve yüze günes gelecek sekilde güneslenmeleri önerilmektedir. Ayrica D vitamin düzeyleri düsük olan hastalarin hekimlerine danisarak D vitamini takviyesi kullanmalari da gerekebilir. Omega 3 veya curcumin (zerdeçal) içeren besin ya da ürünler, romatizma hastaliklari için önerilen ek gida takviyeleri arasinda yer almaktadirlar.

Düzenli egzersiz tedavinin bir parçasi 

Saglikli bir yasam için romatizma hastalarinin kilolarina dikkat etmeleri ve uygun egzersiz programlari ile hareketli kalmalari önerilmektedir. Herkes için her ortamda yapilabilecek uygun egzersiz ve hareketler bulunmaktadir. Gerek iltihapli gerekse iltihapli olmayan romatizma hastaliklarinda hareket etmek ve düzenli egzersiz tedavinin önemli bir parçasi olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle romatizma hastaligi olan kisilerin mümkün oldugunca egzersiz yapmalari tavsiye edilmektedir. Covid-19 pandemisinin de etkisiyle günlük aliskanliklari degisen kisilerin durumlarina uygun sekilde evde ya da açik alanlarda egzersizlerini yapmaya devam etmeleri oldukça önem tasimaktadir. Bu amaçla esnekligi artirici, güçlendirici aerobik egzersizlere ek olarak eklem koordinasyonunu ve vücutta dengeyi saglayacak egzersizlerin uygulanmasi hastalar için oldukça faydali olacaktir. Egzersiz program ve yogunlugunun kisinin yas, fiziksel özellikleri ve hastaliklari dikkate alinarak hekim ve fizyoterapistlere danisilarak belirlenmesi en dogru yaklasim olacaktir. Ancak ev içinde çesitli aletler yardimi ile güçlendirme çalismalari yapilabilecegi gibi, yürüme bandi ya da ev bisikletiyle aerobik egzersizlerin yapilabilmesi saglanabilir. Pilates, yoga veya Tai-chi egzersizleri de ev ortaminda ya da kapali alanlarda gerçeklestirilebilecek çok faydali egzersizler arasinda yer almaktadirlar. 

Akdeniz tipi beslenme romatizma hastaliklari için en uygun beslenme sekli 

Fazla kilolarin romatizma hastaliklari için önemli bir risk faktörü oldugu da unutulmamalidir.  Bu nedenle ideal kiloda olmak veya kilo almamak da çok önem tasimaktadir. Akdeniz diyeti kilo almamak için tavsiye edilen en uygun beslenme seklidir. Romatizmal hastaliklar için de önerilen en uygun beslenme sekli Akdeniz diyeti olarak kabul edilmektedir. Akdeniz diyeti; taze sebze ve meyvenin bol kullanildigi, daha saglikli olan balik ve tavuk eti gibi beyaz etin daha sik tüketildigi, kizartma ve agir yemeklerin olmadigi kalp ve damar sagligini da koruyan bir beslenme seklidir. Uygun egzersiz ve diyet uygulamalarinin birçok romatizma hastasinda ilaç tedavilerine ek olumlu katkilar sagladigi bilinmektedir.