Mutasyonlarinin hizini yavaslatmak için yilda 7-9 milyar doz daha asi gerekli

Virüse karsi yaris: DHL’in güncel raporu, Covid-19’un baslamasindan bu yana, geçen bir yilda edinilen deneyimi ortaya koyuyor 

DHL bugüne dek 350’yi askin faaliyet noktasindan yürüttügü operasyonlarla 120’den fazla ülkeye 200 milyon dozun üzerinde asi dagitti.  2022’den itibaren, (yeniden) enfeksiyon oranlarini düsük tutmak ve virüs mutasyonlarinin hizini yavaslatmak için yilda 7-9 milyar doz daha asi gerekli. Yerel kosullara uyarlanmis “son kilometre teslimati”, dagitim modelleri ve stokta sürekli olarak asi bulunmasi 2021 sonrasinda da kritik olmaya devam edecek. 

Dünya yeni SARS-COV-2 virüsü haberlerine uyanali bir yildan fazla oldu. Ardindan, son 100 yilin en büyük küresel saglik kriziyle karsi karsiya kaldik. Toplumsal hayatin her alaninda büyük aksakliklar yasandi. Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi; temel pandemi yönetim araçlarinin, yani asilar, test kitleri, yardimci malzemeler, tedaviler ve kisisel koruyucu ekipmanlar (KKE) gibi ilaç ve tibbi malzemelerin kullanilabilirligini ve dagitimini saglamak açisindan pandemi yönetiminde en basindan beri hayati bir rol oynadi.

120'den fazla ülkeye dagitilan 200 milyon dozu askin onayli asi ve 350'den fazla DHL faaliyet noktasinin dahil oldugu 9 bin uçusla DHL, en basindan itibaren müdahale stratejisinin bir parçasiydi. Bu görevi yerine getirmek üzere hem ilaç sektöründeki hem de kamu kesimindeki ortaklarla 50’den fazla ikili ve çok tarafli is birligi gerçeklestirildi ve bu amaca özel pek çok yeni hizmet devreye sokuldu. 

DHL’in kisa süre önce yayinlanan "Pandemi Sürecinde Dayanikliligi Yeniden Gözden Geçirmek" baslikli raporu, bir adim geri çekilerek, sektörün, gelecekte halk sagligi acil durumlarini yönetmeye en iyi sekilde hazirlanabilmesi için, Covid-19'a karsi yaristan ögrendiklerine isik tutuyor.

DHL Ticari Isler Müdürü Katja Busch, konuya iliskin sunlari söylüyor: 

"Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi, pandemi yönetiminde kilit rol oynuyor. Tedarik zincirlerinin çalisir durumda tutulmasi ve temel saglik malzemelerinin teslim edilmesinin saglanmasi, degerli dersler çikarilmasina olanak tanidi. Asi dagitiminin esi görülmemis bir hizda gerçeklestirilebilmesi için bu amaca özel yeni hizmetler sunduk. Bu salginin akut evresini basariyla sonlandirmak için tüm sektörler, endüstriler ve uluslar birlikte çalismali. Güçlü ortakliklar kurmak ve veri analitiginden yararlanmak kilit öneme sahip olacak. 

Ayrica, gelecek yillarda da istikrarli ve donanimli bir platform saglayarak bir yandan mevsimsel dalgalanmalara göre planlama yaparken bir yandan da yüksek hasta ve asi hacimlerine hazir vaziyette kalmamiz, lojistik altyapisini ve kapasitesini korumamiz gerekiyor.”

Dünya toplumlari olarak krizi atlatmamiza yardimci olmak üzere uygulanan politikalarin yani sira arastirma ve gelistirme alaninda, üretimde ve tedarik zinciri yönetiminde de önemli basarilar elde edildi. Bu basarilarin temeli, tarihteki diger asilardan bes kat daha hizli sekilde bir asi gelistirilerek ve rekor sürede üretimi artirarak Covid öncesi asi üretim kapasitelerini dört katina çikaran arastirma ve gelistirme alaninda atildi. Lojistik ve tedarik zinciri ile birlikte hayat kurtaran asilari dünyanin dört bir tarafindaki hastalara ulastirdilar. -70°C'ye kadar çikan benzeri görülmemis soguk zincir ihtiyacina ragmen, lojistik sektörü dagitimi normalden üç kat daha hizli gerçeklestirebildi. Bunun yani sira, halk sagligi ve politika alanindaki aktörlerin ayni anda pek çok tarafi yönetmeye dönük eylemleri, hizli asi gelistirme ve konuslandirma için elverisli bir çerçeve sagladi.

Küresel asi dagitiminda is birligi kilit önem tasiyor 

Yüksek düzeyde bagisiklik saglanabilmesi için 2021 sonuna kadar küresel çapta yaklasik 10 milyar doz asi gerekli. Bununla birlikte, bugüne dek yalnizca dört ülke yüzde 50’nin üzerinde asilama oranina ulasabildi ve geri kalan ülke ve bölgelerin çogu, altyapi bakimindan daha az gelismis durumda. Bu durum da dagitimi daha zor hale getiriyor. Asi dagitimini hizlandirmak için asagidaki alanlara yönelmek gerekiyor:

Endüstriler ve ülkeler, güçlü ortakliklar ve destekleyici bir veri omurgasi olusturmaya özel önem vererek is birligini tesvik etmelidir.  Tedarik akislarinin gelis yönünde güvenli gerçeklesebilmesi için proaktif tasima kapasitesi yönetimi ve paketleme açisindan sürdürülebilir iade süreçleri gerekmektedir. Global Covid-19 asi dozlarinin yüzde 95'inden fazlasi, sadece sekiz ülkede üretildigi ve asilarin dünyanin dört bir yanina teslim edilmesi gerektigi için bu durum, özellikle kritik öneme sahiptir.  Ayni zamanda; depolarin stratejik konumu, asi ve yardimci saglik malzemeleri akisinin senkronizasyonu ile asilama noktalarinin sayisi ve yerleri göz önüne alinarak yerel kosullara göre tasarlanmis “son kilometre” yer dagitim modelleri yürürlüge koyulmalidir. 

(Yeniden) Enfeksiyon oranlarini düsük tutmak ve virüs mutasyonlarinin hizini yavaslatmak için önümüzdeki yillarda mevsimsel dalgalanmalar hariç tutulmak üzere yilda 7-9 milyar doz asi gerektiginden, kurulu lojistik altyapisi ve kapasitesi bu seviyede tutulmalidir. 

Gelecek için planlama 

Gelecegi planlarken aktif ortakliklar, genisletilmis küresel uyari sistemleri, entegre bir salgin önleme ajandasi ve hedefe yönelik Ar-Ge yatirimlari ile saglik krizlerinin erken belirlenmesi ve önlenmesi esastir.

Ayrica, stratejik açidan hazirlikli olmak ve daha verimli müdahale sürelerini garanti altina almak üzere virüsün yayilim alaninin sinirlandirilmasina ve önleyici tedbirler alinmasina (örnegin dijital temas izleme ve ulusal stoklar) yönelik çabalarin genisletilmesi ve kurumsallastirilmasi önerilir. 

Ilaçlarin (tani ve tedavi için kullanilanlar ve asilar) hizli bir sekilde kullanima sunulmasini kolaylastirmak için, hükümetler ve üreticiler, "sürekli sicak" üretim kapasitesi, taslak arastirma, üretim ve tedarik planlari kullanmali ve ayni zamanda yerel dagitim yeteneklerini genisletmelidir.