Üniversite giris sinavlarina 1 hafta kaldi. Yaklasik 1,5 yildir tüm dünyayi etkileyen pandemi süreci, gençlerin sinav motivasyonlarini da çok etkiledi. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu süreçte sinav kaygisiyla basa çikma konusunda önemli tavsiyelerde bulundu. Sifir stresin yani gamsizligin kisiye kaybettirecegini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ölçülü stres dikkati ve ögrenme gücünü artirir ve motivasyonumuzu olumlu yönde etkiler.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, gençler için hayatlarinin önemli bir dönüm noktasi olan YKS öncesinde üniversite adaylarina sinav kaygisi ve stres yönetimi konusunda önerilerde bulundu.
Soru: Pandemi süreci gençlerin sinava hazirlik motivasyonunu nasil etkiledi?
Yaklasik 1.5 yildir devam eden pandemi süreci, 7’de 70’e herkesi olumsuz sekilde etkiledi. Bu dönemde sinava hazirlanan gençler de durumdan fazlasiyla etkilendiler. Ögrencilerin bir yandan evlerinde uzaktan egitim görmeleri bir yandan da sinava hazirlanmalari ciddi bir kaygi ortami olusturdu.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan “Stres var, panik yok’ diyerek sözlerine söyle devam ediyor:
Ölçülü stres, dikkati ve ögrenme gücünü artirir ve motivasyonumuzu olumlu yönde etkiler. Sifir stres, yani gamsizlik kisiyi kayba ve yok olmaya götürür. Stresi düsman gibi görmemek gerekir. Stres konusu oldugunda stresi yenmek demek yerine “stres yönetimi” ifadesi kullanilmalidir. Stres yenilecek bir sey degil, faydalanilacak bir seydir. Siz onu yönetirseniz o stres sizi amaciniza götürür. Yönetemezseniz sizi yikima götürür.
Kisinin stressiz olmasi dogasina aykiri. Insani tembellestiren ve insani zevk tuzaklarina da düsüren bir sey. Bagimliligin artma sebeplerinden birisi de zevkçilik ve stresten kaçma. Bizim genetik dizilimimizde bir amaç belirlemek ve bu amaç için çalismak var. Insanin genetik dizilimi buna göre kodlanmis. Bunu yapmadigimiz zaman aradaki kisa hedefler bizi sadece oyalar.
Nevzat Tarhan’a göre stres yönetilmesi gereken bir araç olarak görülmeli
Stresin bir kaynak yönetimi mantigi ile yönetilmesi gerekir. Önce hedef belirlenmelidir. Aksi durumda plansiz bir gidis olacaktir. Söyle düsünelim, elinizde bir harita var, nereye gidecegin belli ama nerede oldugunu bilmezsen nereye gidecegini bilmenin bir anlami olmaz. Kisinin kendi stresini yönetmesi de ayni sekilde hayat planlari için çok önemli. Kisinin saglikli kararlar vermesine neden olur. Stresi tehdit olarak degil, yönetilmesi gereken bir araç olarak görmeliyiz.
Yüksek motivasyon da tehlikelidir
Yüksek motivasyon da düsük motivasyon kadar tehlikelidir. Yüksek motivasyonu olan gençte genellikle kaygi artar. Motivasyon verirken çocukta ayni zamanda sorumluluk duygusunun da gelistirilmesi lazim. Basaramama korkusu genci strese sokar. Böyle durumlarda gence önceki basarilarini hatirlatmak ve güç vermek faydali olur.
Nevzat Tarhan: “Sonuca degil, sürece odaklanilmali”
Sinav kaygisini önlemek için sürece odaklanilmasini tavsiye ediyorsunuz. Sinava kadar olan bu dönemde sinav sonucuna degil, gencin buradaki sürece odaklanmasi lazim. Sinav sonucuna odaklanmak insanin kontrol edemeyecegi bir seydir. Kontrol edemeyecegi bir seye odaklaninca kaygi yükselir. Oysa kontrol edebilecegi noktada örnegin sinava kadar bildiklerini tekrar etmek, 100-200 ya da 300 tane soru çözmek önemlidir.
Nevzat Tarhan, deneme sinavlarindaki basariya dikkat çekiyor
Bu gibi sinavlarda çok büyük hedefler koymak, mesela 10 bine girme hedefi de sonuç odakli düsünceden kaynaklanir. ‘Ilk 10 bine girecegim’ baskisi, sonuç odakli düsüncedir. Genç burada ‘Ilk 10 bine giremezsem ne olacak?’ demeye basliyor. ‘Ben elimden gelenin en iyisini yapacagim, benim görevim bu ama kaç bine girerim onu bilemem. Insallah 10 bine girerim ya da 50 bine girerim’ gibi bir hedef koyabilir kendine… Ama sabahtan aksama kadar sürekli sonucu düsünürse o ögrenci sinavda panik yapiyor. Burada gencin deneme sinavindaki basarilarina bakmasi gerekiyor. Geçmisteki basarili deneme sinavlarini düsünün basarili olmamam için hiçbir sebep yok’ seklinde düsünürse kaygisi azalir.