Sans oyunlari, kumar faciasi ve bir teklif.
Medyada yer alan habere göre; sans oyunlarinin, Sisal Sans sirketine devredildikten sonra denetlenmedigi ortaya çikmis. Sayistay’in taslak raporuna göre idare, Agustos 2020’den beri izleme ve denetleme yetkisini kullanmiyormus.
Hâlbuki sans oyunlari özellikle son yillarda insanlari perisan etmekte, ailelerin içine âdeta bomba birakmaktadir.
Sanal kumara alisanlarin âdeta kisiligi degismekte, kurulmus bir robot gibi olmaktalar. Sinirli ve bahis oynamaktan baska bir sey düsünemez hale gelmektedirler. Yalan söylemeyen adam gayet rahat yalan söyler oldugunu, mutlu bir ailesi iken perisan duruma geldiklerini hep gelen vakalardan görüyorum.
“Çok mu kazaniyorsunuz kumardan? Cazip gelen nedir?” diye bir hastamiza sordugumda,
-“Ne gezer. Battik biz. Önce arabami sattim, iddiaya yatirdim. Aileme is yapacagim diye oyaladim. Çok üzüldüm. Kazanip hiç olmazsa arabami kurtarayim diye evimi satip devam ettim. Maalesef o da gitti.
Derken ailemin, annemin babamin yüzüne nasil bakarim dedim ve borç alip kumara devam ettim. Hirs yapiyor, elime ne geçerse yatiriyorum. Kazanmanin derdindeyken battim, beter oldum” diyordu.
Bu evini, arabasini kaybetmesi, büyük borcun altina girmesi sadece bir yil içinde olmus.
Muhatabimin anlattigina göre Milli Piyango ve sans oyunlari özellestikten sonra bunlarin çesidi artmis, daha kolay ulasilir olmus. Daha çekici hale gelmis.
Internetten (cep telefonu ve bilgisayardan) girdiginizde çok cazip seçenekler sizi bekliyormus. Banka kredileri de ayarlanmis, hemen tuslara basinca hesabiniza para (elbette sadece kumara yönelik) yatiyor ve borçlaniyormussunuz.
Zaten internete girince hemen sizi bu tarz sitelerin reklamlari bekliyor. Su da var: Sans oyunlari için site aramaniza da gerek yok. Internette gezinirken birden tuzak siteler önünüze açilmakta; sizi cazip ve rengârenk isiklarla, suh hatun görüntüleriyle harama davet etmektedir.
Hatta öyle ki, geçenlerde bir futbol takimimizin yabancilarla oynadigi maçta stadda bile sans oyunlari reklamlari seyircinin gözüne sokulur haldeydi.
Isin ilginci son aylarda bu sekilde servetini kaybeden, hayati kayan o kadar çok vakalarla karsilasiyorum ki devletimizin acilen tedbir almasi gerekiyor.
Bunlari düsünürken medyada yer alan bir haber dikkatimi çekti. “20’ye yakin oyun ile online kumarhane isletiliyor. Milli Piyango sanal kumar oynatiyor” basligi ile verilen bu haber söyle devam ediyordu:
“Milli Piyango’nun 10 yil süreyle devredildigi girisimin ciroyu ilk yilda 3-5 kat artirma taahhüdünün altindan ‘sanal kumar’ gerçegi ortaya çikti.
Isteyen Türk vatandasi internet sitesinden diledigi miktar ve sayida sanal kumar oynayabiliyor. Sirketin internet sitesinde para yatirip online olarak oynanan 30 sans oyunu var. Bunu da kollu kumar makinelerindeki gibi dijital oyunlarla yapma pesindeler. Türkiye’de her ortamda oynanmasi yasak olan kumar, bu sekilde evlere girdi.”
Ülkemizin güzel bir avantaji kumarhanelerin yasak olusuydu. Böylelikle kumarla yuvalarin yikilmasi, ailelerin perisan olmasi büyük ölçüde engellenmis oluyordu.
Ne yazik ki simdilerde daha tehlikeli olan bir yol açildi, o da internet üzerinden oynanan sans oyunlari ki ayri bir facia. Yuvalari yikan, insanlari perisan eden bagimlilik. Üstelik kumarhanelerden daha tehlikeli bir durumla karsi karsiyayiz.
Unutmayalim ki kumar oynayip kazanan yoktur, o zaman kârli çikan kim denecek. Kumardan sadece kumari oynatan kazançli çikar. Tabii o haram servetin o da hayrini göremez, orasi ayri.
Kumarla kisi olarak, sivil toplum örgütleri ve devlet olarak mücadeleyi hizlandirmamiz gerekiyor. Yoksa bu lanet aliskanlik daha çok yuvalar yikacak gibi.
Giriste bahsettigim, tüm malini mülkünü sanal kumarda kaybeden dostumuzun aynen söyledigi su sözler olayin boyutlarini gösteriyor ve devletimizin bir an önce gerekli tedbirleri almasinin sart oldugu hususunda bizleri uyariyor:
“Kumarhaneler yasak degilken sadece büyüksehirlerdeki birkaç bes yildizli otelde vardi. Simdi ise cep telefonlarinin ve bilgisayarin oldugu her yer daha tehlikeli birer kumarhane durumunda ve herkese de serbest. Üstelik daha çekici ve kolaylikla oynayabiliyorsunuz.”
Cass R. Sunstein ve Richard H. Thaler yazdiklari Dürtme adiyla dilimize çevrilen kitapta (Pegasus Yayinlari) idarecilere yikimlarin az olabilmesi için bir tavsiyede bulunuyor: Bu maksatla internete girenler tespit edilmeli ve kumarhanecilere oyuncularina yasak getirilerek engellenmeli diyorlar.
Çünkü bu tuzak kumar siteleri muhataplarini borçlandiriyor, onlari sonuna kadar sömürüyor. Hiç olmazsa bunun önüne geçilmelidir. 28 Kasim 2021
Prof. Dr. Sefa SAYGILI
Https://t.me/BASINaciklamasi
Toplumu çürüten aliskanlik: Kumar
Prof. Dr. Sefa Saygili