Çocuklar artik Youtube gibi platformlarda çizgi film ve oyun videolari izlemekle kalmayip popüler olan kisileri takip ediyor, onlari örnek alip kendi içeriklerini olusturmaya çalisiyor. Sosyal medya begenilerinin çocugun basari duygusunu sahte bir görünürlük ve begeni üzerinden sisirebildigine dikkat çeken uzmanlar, bunun sonucunda sahte bir benlik algisi gelisebilecegi uyarisinda bulunuyor. Uzmanlara göre bu durum, gerçek yasamda iliskilerde karsisinda çikabilecek hayal kirikliklari ya da gündelik yasamin olagan basarisizliklarina tahammül edemeyen, hayal kirikligi yasayan çocuklarin ortaya çikmasina yol açabiliyor. Sanal ortamlarin çocuklar için tehlikeli olabilecegini de vurgulayan uzmanlar, ailelere çocuklarin açtiklari kanallari sürekli olarak takip etmelerini tavsiye ediyor. Üsküdar Üniversitesi NPISTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmani Doç. Dr. Çigdem Yektas, çocuklarin video çekip sosyal medya platformlarinda yayinlayarak ilgi görme beklentilerini degerlendirdi ve ailelere önemli tavsiyelerde bulundu. Sadece çizgi film ve oyun videolari izlemiyorlar Sosyal medyanin sundugu genis iletisim aginin bilgi edinme kanali olarak bizlere genis ögrenme olanaklari ve firsatlar sundugunu belirten Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmani Doç. Dr. Çigdem Yektas, “Günümüzde çocuklar youtube agini izleyici olarak aktif sekilde kullaniyorlar. Bu agda çizgi film ve oyun videolari disinda son dönemde popülerleserek youtuber olarak adlandirilan kisilerin farkli konularda çektikleri videolar da çocuklar tarafindan yogun sekilde takip ediliyor” ifadelerini kullandi. Aileler de yönlendirici etken olabiliyor “Görünürlük ve popülaritenin ön planda oldugu içerik kanallari, benzer sebeplerle çocuklar için bir motivasyon aracina dönüsmüs durumda” diyen Doç. Dr. Çigdem Yektas, sözlerine söyle devam etti: “Bu kanallari kullanarak popülerligini arttiran kisiler, çocugun zihninde sevilme ve kabul görme ile esdeger bir durum olusturuyor. Bu nedenle begenilme ve sevilme durumunu yansitan izlenme sayilari, begeniler ya da olumlu yorumlar çocuklarda video çekme merakini arttiran önemli birer faktör. Aileler tarafindan yapilan yönlendirmelerin de etkili olan bir diger neden oldugunu söyleyebiliriz. Fiziksel olarak güzel olan veya iletisim becerileri iyi olan çocuklar, sadece dikkat çekmekle kalmayip bu mecradan para kazanilabilecegini de gördüklerinde ebeveynlerinin yönlendirmesi ya da destekleyici tutumlariyla bu tür çekimlere daha fazla girisiyorlar. Maddi kazanç disinda görünür olma ve kabul çabasi, çocuklardaki video çekme merakinin baslica motivasyon olusturan faktörleri diyebiliriz.” Çocukta sahte benlik algisi gelisebiliyor 7-12 yas grubundaki çocuklarda video çekimleri ile ilgili algilarin “Ben bir video çekecegim ve herkes begenecek, youtube dan para kazanilabilir ve ilgi görebilirim” gibi daha somut düzeyde olabildigini ifade eden Doç. Dr. Çigdem Yektas, “Oysa bu çekimler için harcanan zaman çocugun gündelik yasaminda kurmasi gereken iliskilerden, oynamasi gereken oyunlardan çaliyor diyebiliriz. Bu da normal gelisimsel süreçte kurulmasi gereken akran iliskilerini bozabiliyor. Çocugun basari duygusunu sahte bir görünürlük ve begeni üzerinden sisirebiliyor, bunun sonucunda sahte bir benlik algisi gelismesine yol açabiliyor. Bu da gerçek yasamda iliskilerde karsisinda çikabilecek hayal kirikliklari ya da gündelik yasamin olagan basarisizliklarina tahammül edemeyen, hayal kirikligi yasayan çocuklar demek. Çocugun basta üzüntü ve öfke olmak üzere olumsuz duygulari daha çok yasamasina, dürtü kontrol sorunlarina ve depresyon, kaygi, öfke kontrol sorunu gibi psikiyatrik bozukluklar gelistirmesine neden olabiliyor” uyarisinda bulundu. Faydasi ve zarari çocugun amacina göre degisiyor Bu platformlarin içerik yayinlamayi maddi kazanç olarak görmeyip kendini teshir etmeyecegi sekilde ilgi alanlarini online olarak paylasmak isteyen çocuklar için kisisel gelisim, yaraticilik, bilgi paylasimi ve sosyal iliski kurma boyutunda katki saglayabilecegini belirten Yektas, “Ancak süreç emek ve zaman verilerek maddi kazanca dönüstürülmüsse, çocuk zamanini ve dikkatinin önemli bir bölümünü bu videolari çekmeye, izlenme oranlarini takip etmeye harciyorsa, gelen begeni ya da elestirilere asiri duyarli bir hale geldiyse burada saglikli gelisime bir katkidan bahsedemeyiz” dedi. Ebeveynler kontrolü birakmamali Okul çagi çocuklarinda davranis kontrolünün yeterli gelisim seviyesinde olmadigina dikkat çeken Yektas, “Öte yandan internet gibi uçsuz bucaksiz, tehlikeleri de barindiran bir mecrada gözetimsiz kalarak geçirdikleri zaman ve süpervizyonsuz kalmalari çocuklari istismara açik bir hale de getiriyor. Ebeveynler 13 yas öncesindeki çocuklara bu kanallari açarak ve sonra bu kanallari yeterince takip etmeyerek aslinda çocuklarini önemli bir tehlikeye atmakta olduklarini unutmamalilar” ifadelerini kullandi. Çocuklarin tepkilerine dikkat edilmeli Ailenin çocugun saglikli gelisimine katki saglayacagini düsündügü içerikler bile olsa paylasimlari hakkinda bilgi sahibi olmasi gerektigine dikkat çeken Yektas, “Ayrica çocuklarinin bu süreçte ürettikleri videolar için gelen tepkilere karsi gelistirdikleri ruhsal tepkilere dikkat etmeleri gerek. Bir çocuk sosyal yasaminda yüz yüze iletisimden çok sanal ortamdaki içeriklere çok odaklanip oradaki begenileri dikkate aliyorsa, begeni alamadiginda büyük bir hayal kirikligi ve öfke yasiyorsa bu noktada önemli bir riskten bahsedebiliriz” dedi. Ebeveynler çocuklarini istismar ediyor Üsküdar Üniversitesi NPISTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmani Doç. Dr. Çigdem Yektas, son dönemde bazi ebeveynlerin sosyal medya üzerinden çocuklarini çok sik paylastiklari videolar ürettiklerini söyledi ve sözlerini söyle tamamladi: “Bu oldukça tehlikeli ve çocugun olagan gelisimini sekteye ugratacak bir davranis. Çocugu gündelik yasamdan uzaklastiran, zamanin önemi bir bölümünü fiziksel ya da zihinsel olarak video içerigi üretmeye harcanan bir durum var. Aileler son dönemde bu gibi videolar üzerinden para kazanabildiklerini de gördükçe içerik üretimlerine destek olmaya ve hatta ön ayak olmaya basladilar. Sözde çocugun gelecegine yapilan bir yatirim olarak dile gelen bu durumun bir tür çocuk istismari oldugunu unutmamak gerek. Öte yandan yapilan arastirmalar, çocuklari meta haline getiren cinsel içerikli sitelerin en çok bu tip paylasimlardan aldiklari çocuk resimleri ve videolari oldugu görülmüs. Bu durum da bu tip videolarin üretiminin çocuk gelisim açisindan ne kadar sagliksiz ve bir o kadar tehlikeli oldugunu gösteriyor.”
Istanbul HABERI