İnsanın doğal tabiatı ile yaratıcı arasındaki bağı kurar…
Sağduyu toplumu, akıl ise tarih, coğrafya ve geleneği dikkate alır.
Herkeste doğal olarak var…
Sağduyu, kişinin tecrübesi sonucu gerçekleşir, çoğalır ya da azalır…
Onun artması, bireyler arasında sağlıklı ilişkinin kurulduğunu ve hukukun işlediğini gösterir.
Akıl ve sağduyu birbirinden farklı…
Örneğin; bir kavganın çıktığını düşünelim…
Genel olmamakla birlikte gençler, kavgaya kayıtsız kalıp bitmesi yönünde adım atmazken ileri yaştakiler ise kavganın bitmesi yönünde adımlar atıp sağduyu çağrısında bulunurlar.
Bu çağrı, aklın doğru kullanılma isteğinin çağrısı…
Sağduyu, toplumun hafızası olup denge ve ölçülülüğü temsil eder.
Öçlülük, insanın iç dünyasındaki istek ve arzulara getirilen sınır…
Bu, toplumsal huzur için şart…
Ama bu ölçü, istek ve arzuların köreltilip yok edilmesiyle değil…
Eğitim ile dengede tutulması…
Bir şeyi körelterek yok etmek, o şeyi bilinçaltına atıp baskılamak demek…
Can, mal, namus, hak ve hukukun korunması için de cesaret şart…
Bu, cahil cesareti değil bilge cesareti…
Bu cesarette, akıl, mantık, adalet, sevgi ve merhamet yer alır.
Bunlar ilahi bir boyuta sahip olduğu gibi adalet erdeminin bileşimi…
Sonuçta toplumda adalet erdemi gerçekleşmeli…
Birey, başkalarının hak ve hukukunu çiğnemeyip adalet erdemiyle hareket etmeli…
Bu konuda Kur’an şöyle der:
“Tartıyı adaletle yapın! Terazide eksiklik yapmayın!” (55/Rahman, 9)
“…Anaya babaya da iyilik edin, yakınlara, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya yanınızdaki arkadaşa, yolda kalmışa… İyilik edin!” (4/Nisa, 36)
Bu ayetler, bireylerin toplumda adalet erdemiyle davranması gerektiğini ifade eder.
Erdemli toplum, erdemli nesiller için;
Akıl ve sağduyu eşliğinde adalet erdemiyle sevgi ve merhameti açığa çıkarmalı…
İstek ve arzuları, toplumsal mutluluk için sarf etmeyi ideal eylem haline getirmeli…
