ISLAM BILIM ADAMLARI
Mûsâ Kardesler ve Hasan Bin Musa
Kaynaklara göre bu kardeslerin babasi Mûsâ bin Sâkir’dir. Babalari Horasan’da (Merv) bulundugu sirada, Me’mûn ile dostluk kurmus ve onun 813 yilinda halife olmasi üzerine üç oglu ile beraber Bagdat’a yerlesmistir. Böylece astronomi ve astroloji ile mesgul olarak kisa zamanda “el-müneccim” unvanini almistir.
Abbasi Halifesi Me'mun devrinde yetisen üç büyük matematik ve fen alimleri olan bu kardeslerin isimleri, Ahmed, Hasan ve Muhammed'dir. Halife Me'mun'un sarayinda astronomi ilmiyle ugrasan Musa bin Sakir'in ogullaridir. Beni Musa (Musa'nin ogullari) diye zikredilmektedirler. Bagdat'ta dogup yetistiler. Dogum tarihleri bilinmemektedir. Sadece kaynaklarda Muhammed'in 873 (H.260) senesinde vefat ettigi bildirilmektedir.
Babalari Musa bin Sakir’in vefatindan sonra, halife Me’mûn onun üç oglunun yetistirilmesini üzerine almis ve zamanin alimi Ishak bin Ibrâhim el-Mus‘abî’yi kendilerine vasî tayin etmistir.
Üç kardes, taninmis astronom ve astrolog Yahyâ bin Ebû Mansûr tarafindan Halife Me’mûn’un (813-833) kurmus oldugu Beytül hikme adi verilen ilim akademide yetistirilmisler ve buranin zengin kütüphanesinden faydalanarak kisa zamanda bilgilerini genisleterek matematik, mekanik, geometri, tip, fizik ve diger ilimlerde yüksek dereceye ulasmislardir. Büyük kardes Muhammed, vaktinin çogunu astronomi ve fen bilgileri ile ilgili arastirmalara vermis, mekanik aletlerle mesgul olmustur. Bu üç kardes, çesitli dillerden Arapça’ya tercüme ettirdikleri eserler üzerinde çalismislar, bunlara ilâveler yapmislar ve kendileri de yaptiklari kesiflerle ilim âleminde hakli bir söhrete kavusmuslardir.
Mûsâ kardeslerin en ünlüsü olan Ebû Ca‘fer Muhammed (ö. 259/873), geometri ve astronomi ile ilgili olmak üzere Öklid’in U?ûlü’l-hendese’si, Batlamyus’un el-Mecis?î’si gibi eserler üzerinde çalismis, mantik ve felsefeyle ilgilenmis, ayrica siyasetle de ugrasarak Müstaîn’in (862-866) halife seçilmesinde rol oynamistir.
Anadolu’ya da giden Ebû Ca‘fer Muhammed, Sâbit b. Kurre el-Harrânî gibi meshur bir ilim adamini Harran’dan Bagdat’a getirmistir. Huneyn b. Ishak ile Sâbit b. Kurre onun için birçok eseri Arapça’ya tercüme etmisler, ayrica Sâbit b. Kurre onun telif ettigi eserleri de gözden geçirerek gerekli düzeltmeleri yapmistir.
