Dünya Saglik Örgütünün 2021 yili verilerine göre; Dünya’da 2.3 milyar insanin ellerini sabunla yikayamadigi rapor edilmistir. Bulasici hastalik etkenleri viral, bakteriyel veya protozoan kaynakli olabilir. Bu patojenler diski ve yiyecekler vasitasiyla insanlara bulasabilir. Patojenlerin yakin temas veya solunum yoluyla ya da çesitli yüzeylere fiziksel temas ile bulasmasi mümkündür. Dünya’da her yil yarim milyondan fazla insanin ishal veya akut solunum yolu enfeksiyonlari sebebiyle öldügü tespit edilmistir. Orta ve düsük gelirli ülkelerde 5 yas alti çocuklarda ishal ve kolera en önemli ölüm nedenleri arasinda sayilmaktadir. Oysa bu hastaliklar el hijyeni ile kolayca önlenebilmektedir. Dogum sirasinda el hijyeni ve dogum sonrasinda hijyen kurallarina uygun bakim yapilmasi çok önemlidir. Hastane kaynakli enfeksiyonlarin en önemli nedenleri arasinda el hijyenine yeterince riayet edilmemesi gösterilmektedir.
Dogum sonrasi anne ölümleri ile el hijyeni arasindaki iliski ilk defa 1847 yilinda Avusturya-Macaristanli bilim adami ve hekim olan Ignaz SEMMELWEIS tarafindan ortaya çikarilmistir. 2003 yilindan yapilan bir arastirma ile ellerin sabunlu su ile yikanmasi halinde ishal vakalarinin en az % 40 oraninda azaltilabilecegi anlasilmistir. 1800’lü yillardan bu tarafa Dünya’da üç tane önemli salgin ve Pandemi görülmüstür. Bunlar; 2009 yilinda H1N1 Pandemisi, 2014 yilinda Bati Afrika’da Ebola Salgini, 2020 yilinda Covid-19 Pandemisi’dir.
Covid-19 Pandemisi esnasinda el hijyeninin önemi çok net bir sekilde anlasildi. Bu çerçevede; ellerin en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yikanmasi, sabun ve suyun olmadigi durumlarda alkol içerikli el antiseptigi kullanilmasi tavsiye edilmistir. Eller yikanmadan agiz, burun ve gözlere dokunulmamasi gerekmektedir. Yemeklerden önce ve sonra, tuvaletten sonra ellerimiz mutlaka sabunlu suyla yikanmalidir. Her konuda rehberimiz olan en büyük muallim Peygamber efendimiz (SAV) yemeklerden önce ve sonra, tuvaletten sonra ellerini yikayarak bizlere örnek olmustur.
Herkesin kolayca uygulayabilecegi bu temel kurallar ile ilgili olarak farkindalik olusturulmasi için Saglik Bakanligimiz tarafindan bir egitim seferberligi baslatilmistir. Bu baglamda kitle iletisim araçlari vasitasiyla kamu spotlari, egitici videolar, brosürler vb. dokümanlar hazirlanarak halkimiz bilinçlendirilmektedir.
Saglik Bakanligimiz zamaninda aldigi önlemler ile Covid-19 Pandemisi’nin en az zararla atlatilmasini saglamistir. Diger taraftan ülkemizde sehir hastanelerinin hizmete girmesi ve saglik alaninda zamaninda yapilmis olan yatirimlar ile Covid-19 Pandemisi sürecinde Italya’da oldugu gibi dramatik vakalar yasanmamistir. Rahmetli annemin rahatsizligi sebebiyle hem Ankara’da hem de Konya’da sehir hastanelerini yakindan gözlemleme firsatim oldu. Hastalara bes yildizli otel konforunda hizmet verildigini müsahede ettim. Bu yatirimlarin gerçeklestirilmesini saglayan basta Sayin Cumhurbaskanimiz Recep Tayyip ERDOGAN olmak üzere emegi geçen herkese bütün kalbimle tesekkür ediyorum. Bu konuda halkimizin hayir dualarini aldiklarini düsünüyorum. Bu yatirimlari siyasi bir rant haline getirmek için kiyasiya elestirenleri duydukça çok üzülüyorum.
Okullarimizda okutulan çesitli derslerin müfredatlarinda el hijyeni ile ilgili kazanimlar mevcuttur. Ancak, ögretmenlerin bu konuda “Egiticilerin Egitimi Programlari” ile el hijyeni konusunda uzmanlasmis kisiler tarafindan egitimlerden geçirilmesi çok daha faydali olabilir. Diger taraftan gida ve yemek sektöründe çalisan bütün personelin siki bir sekilde denetlenmesi ve belirli araliklarla egitimden geçirilmesi, merdiven alti üretim yapan firmalarin engellenmesi de zaruridir.
Bu yaziyi hazirladigim saatlerde Anadolu münevverini temsil eden, ülkemizin yetistirdigi en büyük hikâye ve deneme ustalarinin basinda gelen, Müslümanca düsünmeyi bizlere ögreten Rasim ÖZDENÖREN üstadimizin vefatini teessürle ögrendim. Kendisine Allah’tan rahmet diliyorum. Mekâni cennet bahçelerinden bir bahçe olsun. Hepimizin basi sag olsun.
Kaynak: Simge Dergisi
