Sanayi devriminden bu tarafa hayatimizin her alaninda kullanilan petrol, kömür, dogal gaz gibi fosil yakitlarin tüketiminde sürekli olarak artislar kaydedilmis ve atmosferin kompozisyonu insan eliyle degistirilmistir. Atmosferdeki CO2 konsantrasyonu 1958 yilinda % 0.031 iken, 2014 yilinda % 0.040’a yükselmistir. NASA’nin düzenli olarak yaptigi ölçüm sonuçlarina göre 2022 Haziran ayinda CO2 konsantrasyonu yaklasik 419 ppm’dir (1ppm milyarda bir birim demektir). Atmosfere salinan CO2'in yani sira metan (CH4), Nitroz oksitler ve diger sera gazlarinin emisyonlarinda da ciddi artislar görülmektedir. Sera gazlarinin emisyonlarindaki artislar sebebiyle küresel isinma meydana gelmekte ve küresel iklim degisikligi ortaya çikmaktadir.
Rabbimizin yeraltinda depoladigi fosil yakitlar sinirsiz degildir. Insanoglunun tabiat üzerinde yaptigi tahribatin minimize edilmesi için yenilenebilir çevreci enerji kaynaklarini gelistirip, iklim degisikliginin olumsuz etkilerinin azaltilmasi elzemdir.
Günümüzde bir ülkenin enerji alaninda kendi kendine yetebilmesi bagimsizlikla esdeger sayilmaktadir. Rusya ve Ukrayna arasinda yapilan savasta dogal gaz sevkiyati kisitlanan Avrupa ülkelerinde üretim durma noktasina gelmistir. Türkiye son yillarda yenilenebilir enerji kaynaklari alaninda çok önemli yatirimlara imza atmaktadir. Bilhassa günes ve rüzgâr enerjisi alaninda yapilan yatirimlar dikkati çekmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi’nin verilerine göre, Türkiye’nin elektrik kurulu gücü 2022 Mart sonu itibariyla 100 bin 334 MW’a, rüzgâr enerjisi kurulu gücü ise 10 bin 861 MW’a ulasmistir. Rüzgâr enerjisinin elektrik kurulu gücündeki payi da yüzde 10,8 olmustur. Diger taraftan Türkiye’nin günes enerjisi kurulu gücü ise 8 bin 29 MW’a ulasmistir.
Tam olarak degerlendiremedigimiz yenilenebilir enerji kaynaklarindan birisi de biyokütle enerjisidir. Biyokütle Enerjisi Potansiyel Atlasi (BEPA) verilerine göre atiklarimizin toplam ekonomik enerji esdegeri 3,9 MTEP/yil civarindadir (MTEP = Milyon Ton Esdeger Petrol esdegeri). Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi verilerine göre Biyokütle kaynakli elektrik enerjisi üretimi 2004 yilinda 28 MW ilen 2020 yili sonunda 1485 MW’a ulasmistir. Bir baska ifade ile biyokütle enerjisine dayali kurulu güç Aralik 2020 sonu itibariyle toplam elektrik üretimi içerisindeki payi % 1,80’e ulasmistir.
Iklim degisikligi ve yenilenebilir enerji kaynaklari konusunda bireysel farkindalik olusturulmasi oldukça önemlidir. Bu baglamda geçtigimiz hafta 15-20 Agustos 2022 tarihleri arasinda Konya Bilim Merkezi (KBM) personeli tarafindan “Enerji Okulu” isimli TÜBITAK 4004 projesi gerçeklestirilmistir. Bu kapsamda Konya il merkezinde bulunan MEB’e bagli 24 farkli resmi ve özel liseden, Istanbul ve Izmir’den de birer tane liseden 10. sinifa geçmis, enerji konusuna ilgi duyan 101 tane basarili ögrenci katilim saglamistir.
Projenin gerçeklestirildigi Konya Bilim Merkezi’nin en önemli özelliklerinden birisi de Türkiye’nin ilk ve tek LEED sertifikali bilim merkezi olmasidir. Tüm dünyada kabul gören Leed Sertifikasi, enerjide ve çevresel tasarimda liderlik anlamina gelen çevre dostu bina sertifikasyon sistemidir.
Tam gün devam eden proje etkinlikleri çerçevesinde katilimci ögrenciler yenilenebilir enerji konusunda teorik bilgiler edinmenin yani sira, okullarinda imkânsizliklar sebebiyle yapamadiklari çesitli uygulamalari ve deneyleri Konya Bilim Merkezi’nin atölye ve laboratuvarlarinda alaninda uzman ve yetkin egitmenler ve rehberler esliginde çesitli egitsel oyunlar, mobil uygulamalar, slotcar yarisi, STEAM etkinlikleri, enerji kullanimi ve tüketimi, bulut odasi, KBM’deki sergilerde yer alan Enerji Düzeneklerinin incelenmesi gibi etkinlikleri
uygulamali olarak gerçeklestirme firsatini yakalamislardir. Bu baglamda ögrenciler; Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji Kaynaklari konusundaki bilgilerini pekistirmislerdir. Nükleer Enerji hakkinda bilgi sahibi olmuslardir. Hidroelektrik santrallerin çalisma mantigini kavramislardir. Stirling motoru tanimislardir. Rüzgâr tribünlerinin çalisma mekanizmasini kavrayip, modeller olusturmuslardir. Günes enerjisi panellerinin çalisma prensiplerini ögrenip, uygulamislardir. Saha gezileri ile kati atiklardan enerji üretiminin nasil gerçeklestirildigini kavramislardir. Ayrica Selçuk Üniversitesi Yenilenebilir ve Temiz Enerji Uygulama ve Arastirma Merkezi ile Necmettin Erbakan Üniversitesi BITAM laboratuvarlarina ziyaretler yaparak temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklari ile ilgili yapilan, deneysel ve uygulamali çalismalari yerinde inceleyip, gözlemleme firsati bulmuslardir.
Gençler, ülkemizin geleceginin sigortasi ve teminatidir. “Enerji Okulu” isimli TÜBITAK 4004 projesine katilan ögrencilerde interaktif ögrenme ortamlarinda temiz enerji kaynaklari konusunda farkindalik olusmus ve kariyer bilinçleri konusunda ufuklari zenginlesmistir. Proje sonunda katilimci ögrencilere sertifika verilmistir. Ögrenciler böyle bir imkâni kendilerine sunan TÜBITAK’a, Konya Büyüksehir Belediyesine, Konya Bilim Merkezi yetkililerine ve özveri ile projede görev alan personele ayri ayri tesekkür etmislerdir. Yeni yapilacak projelere de katilmayi sabirsizlikla beklediklerini belirtmislerdir.