Büyük mutasavvif Atâullah Iskenderi hz.'nin Hikemi Ataiyye eserinde 136. Hikmet: "Ey mürid, sen Cenab-i Hakk'in hilmine isyan ettigin vakitten ziyade, itaat ettigin zamanda muhtaçsin."
Kastamonulu Seyid Hafiz Ahmed Mahir Efendi'nin serhinde bu hikmet:
Cenab-i Hakk'a mâsiyet (haddi asma, isyan, günahlara dalma) vaktinden ziyade taat (Allah'in cc emirlerini yerine getirme) vaktindeki ihtiyacin sebebi; taat edenlerin ibadetleri sebebiyle nefsini görmek, ucba düsmek (kendini begenmek), büyüklenmek, baskasini hor görmek gibi cezalandirmayi gerektirecek duygulara kapilmalaridir. Bu hallerde yapilan ibadetler mâsiyete dönüsür.
Mâsiyet ehli yani günahkârlar, isyanlari yüzünden korkuya kapilir. Miskinlige, zillete düser ve Hakk'a dönerler. Pismanliklari gibi kurtarici haller ise isledikleri günahlarin af ve magfiret edilmesine sebep olur.
Allahu Teala hüzünlü kullarina Rahmet nazariyla bakar, hüzün kalbin anahtaridir. Günah isleyen bir kul izdirap içinde Ya Rabbi Ya Rabbi diyerek inledikçe, af ve hilm isteyip, mahçup gözü yasli ibadetlerine devam ettikçe, kendinde yokluk görerek Allah'a cc. yaklasir. Ama itaat eden çogu kere bundan gafil olur ve ameline güvenir. Oysa ibadetlerde de Onun af ve hilmini gözetmek gerekir. Çünkü yaptigimiz hiç bir amel Rabbimize layik, tam ve kusursuz degildir.
Namazlarin pesinden istigfarda bulunmak sünnettir. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.) selam verip namazdan çikinca üç kere “estagfirullah, estagfirullah el-azîm ve etûbu ileyh” veya benzeri sözle istigfarda bulunup “Allahümme ente’s-selâm ve minke’s-selâm…” derdi (Müslim, Mesâcid, 135; Tirmizî, Salât, 112).
Getirilen istigfarla namazdaki eksiklikler için Allah’tan bagislanma dilememiz gerektigini Allah Rasulü s.a.v bizlere ögretiyor.
Kendini günahsiz görme, taatler ile "Ben oldum" vehmine kapilma insani helâke götürür. Kendinden daha az ibadet edenlere ve haramlar-süpheliler konusunda kendinden daha az hassasiyet tasiyanlara karsi kibirli olmak Allah'in rahmetinden uzaklastirir. Allah cc böyle olmaktan muhafaza etsin..
Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:
“Elbette Allah Teâlâ yeri size mûtî ve âmâde yapti. Siz yerin omuzlarinda yürürsünüz. Mütevâzi ve alçak gönüllü olmalari için de Âdemogullarini topraktan yaratti. Ancak onlar övünüp, böbürlenip kibirlendiler. Kalbinde zerre kadar kibir olan kisi asla cennete giremez.” (Müslim, Îman, 147.)
Taat ehli için bir diger tehlike süphesiz riyadir. Imam Gazali hz Kimya-yi Saadet eserinde: "Allah'a cc yapilan ibadetlerde gösteris yapmak, sirke yakin olan büyük günahlardandir. Çünkü o zaman, ibadet olmaktan çikar ve insanlara tapmak gibi olur. Fâni bir varligi, Allah'a cc ortak eder." demistir. Böyle kimseler farkinda olarak yada olmayarak Allah'a cc yakin olmaktan ziyade, insanlara yakin olmayi insanlardan sevgi ve saygi görmeyi ön planda tutarlar.
Rasulullah s.a.v söyle buyurmustur: "Allah cc, içinde zerre kadar riya olan ibadeti kabul etmez."
Baska bir hadiste söyle buyurulur: "Kiyamet günü (melekler) bir adami getirirler ve 'senin (dünyada) ne amelin vardi?' diye sorarlar.
O da: Allah cc yoluna canimi feda ettim, harpte sehit oldum, der.
Sonra ona: Yalan söylüyorsun. Filan kimse ne kadar kahramandir! desinler diye harbe gitmistin, alin bunu cehenneme götürün denilir.
Sonra bir kisi daha getirirler ve ona da 'senin ne amelin vardir?' Diye sorarlar.
O da: bütün malimi Allah cc yolunda harcadim sadaka verdim, der.
Ona da: Yalan söylüyorsun. Filan kimse ne kadar cömerttir, desinler diye vermistin, alin bunu da cehenneme götürün, denilir.
Sonra baska birini daha getirirler ve ona da: 'senin ne amelin vardir?' Diye sorarlar.
O da: Allah cc rizasi için ilim tahsil ettim, Kuran okuttum ve bu ugurda çok zahmet çektim, der.
Ona da: Yalan söylüyorsun. Filan kimse ne kadar alimdir! Desinler diye okutmustun, alin bunu da cehenneme götürün denilir."
Allah’im! Bizi bagisla, bize merhamet eyle, ibadetlerimizi hayir ve hasenatimizi, dualarimizi kabul eyle, ahlâkimizi niyet ve amellerimizi güzellestir, bizi cennetine koy, bizi cehennemden azat eyle, bütün islerimizi islah eyle. Amin
