Ayla YILDIRIM
Amellerimiz ya dünya meşgalesine ait bir uğraştan ki onlar da menfaat, hak, gelir, beğeni, dünyalık elde etme gayretinden ya da ahirete hazırlık yani Allahın rızasını, ahiret yurdundaki beklentiler için kazanma gayretinden gelir. Başladığımız bütün işler bunlardan ibarettir. Dünyevi işlerde besmeleyi kolaylık ve bereket için kullanırız genellikle. İbadet ve Allah rızası beklentimizin olduğu amellerde ise besmele ibadetin, hayrın ve sevabın gücünü artırır.
Günlük hayatta besmele ile başlanan her iş için Allah’tan yardım ve destek dilemek ve bunun başarı , iyilik ve zafer sağlayacağına inanmak müslümana mahsus bir güzelliktir.
Kur’ân-ı Kerîm’in ilk indirilen beş ayetinin birincisi besmelenin içeriği ile başlar. Bu ayetin meali şöyledir: “Yaradan Rabbinin adı ile oku.” Buna göre, Allah’ın adı ile okumak, islamın ilk emridir. Tabii her ayetin başında bulunan besmeleden anlaşılan odur ki besmele kuvvetlendirir, başarı ve zafer getirir, hayır ve bereket sağlar. Bundan dolayı her iş ve oluş besmeleye muhtaçtır.
Her hayırlı ve iyi işe besmele ile başlamayı ümmetine telkin eden sevgili Peygamberimiz (S.A.V.) de bir hadîs-i şerîfinde: “Allah’ın adı ile başlamayan her değerli iş, sonuçsuzdur.” buyurmuştur.
Besmele Allah’a itikattır, teslimiyettir ama aynı zamanda ben buradayım demektir, işimin işçisi, yolumun yolcusuyum demektir, tevekküldür, yakarıştır güvendir, kuvvettir. İhlaslı bir imandır besmele.
Bilir misiniz Anadolu’nun pek çok yerinde besmele hiç ummadığınız yerde bile çıkar karşınıza. Nikahlar besmele ile başlar, sünnetler öyle… Kepenkler besmele ile açılır, alışverişler bereketli olsun diye her ticarethanenin girişine besmele ve Karınca duası asılır. Pek çok yerleşke vardır ki pazar yeri alış verişleri besmele ve ardından yapılan dua ile başlar bu yerlerden bazıları Mardin, Bolu / Geredede , Aydın/Nazilli ve incirliova, Çorum/Sungurlu, Tire, Sinop Gerze, Tokat/Zile, Çanakkale/ Biga, Kastamonu İnebolu, Manisa Sarıgöl, Bursa Orhaneli, Burdur’dur. Bu geleneğin eskiden Kastamonu inebolu da da olduğunu duymuştum ancak çok yazık dini kültür mirasımız olan bazı gelenekler yerini sıradanlıklara bırakmış. Pek çok yerde devam etse de kimi yerler besmelenin bereket olduğunu duanın en güzel başlangıç olduğu gerçeğini unutmuş maalesef. Ancak memleketim Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde bir kültür mirası daha var ki Anadolu’nun başka hiç bir noktasında göremeyeceğiniz bir halk oyununu besmele ile başlayan bir denizci türküsü ile oynar. “ HEYAMOLA” istiklal madalyalı tek ilçe olan İnebolu’nun kahraman Denizci ecdadından kalan bir kültür mirasıdır. O denizciler ki kurtuluş savaşında istanbuldan aldıkları mühimmatı İnebolu limanına taşıdılar ve onların eşleri , kızları , oğulları o mühimmatı çok büyük bir özveri ile cephelere aktardı.
Şöyle diyor Heyamola;
Birbirinin koluna girmiş ve halka haline gelmiş denizciler ile onların omuzları üzerinde yükselmiş diğer halkayı oluşturan arkadaşları birliklerini, beraberliklerini, dayanışmalarını temsil eden oyunlarını oynarken;
Bismillahla başlayalım(Reis)
Helesa Yessa…(Söylenirken üst sıra çöküp kalkar)
Biz bu işi işleyelim(Reis)
Helesa Yessa...(Söylenirken üst sıra çöküp kalkar)
Bu yıl burada kışlayalım(Reis)
Helesa Yessa, Heyemola yessa yessa (Ekip Söylerken bütün kule döner)
Mola Heyyamo…(Reis)(Bu kısım 3 kez tekrarlanır)
Bir gemim var boyu uzun (Reis)
Helesa Yessa…(Ekip)
Gider yazın, gelir yüzün(Reis)
Helesa Yessa…(Ekip)
Bu sefere yoktur sözüm(Reis)
Helesa Yessa, Heyemola yessa, yessa(Ekip)
Mola Heyyamo…(Reis)(Bu kısım 3 kez tekrarlanır)
Bir gemim var boyda bosta (Reis)
Helesa Yessa…(Ekip)
Dip ambara koydum posta (Reis)
Helesa Yessa…(Ekip)
Selam söylen eşe dosta(Reis)
Helesa Yessa, Heyemola yessa, yessa(Ekip)
Mola Heyyamo…(Reis)(Bu kısım 3 kez tekrarlanır)
Bir gemim var gayba bağlar (Reis)
Helesa Yessa…(Ekip)
Gaybadan göründü dağlar(Reis)
Helesa Yessa…(Ekip)
Yari gördüm gönlüm ağlar(Reis)
Helesa Yessa, Heyemola yessa, yessa(Ekip)
Mola Heyyamo…(Reis)
Yamo Heyyamo , Yamo Heyyamo
(Grupça söylenirken dönmeye devam edilir.Dönüş devam ederken reis ve ekip birlikte söylerler)
Sarayburnu’ndan geçerken,
Helesa Yessa…
Al yeşil sancak çekerken
(Bu sırada reis elindeki flamanın yayını fırlatır,bayrak üst kuleyi geçer ve kulenin ortasından dalgalandırılır.)
Helesa Yessa…
(devam eder, dururlar.Sonra sağa doğru dönerler ve hep birlikte )
Yar doldurur biz içerken
Helesa Yessa, Heyamola yessa yessa…
(Döner söyler ve durur)
Mola…Heyyamo(Reis)
(Bu kısım reis ve grup tarafından 3 kez söylenir, sonra üst daire sabit dururken alt daire dizleri üzerinde çöküp kalkar ve 3 defa)
Helessa Sallim Yessa…
Helessa Sallim Yessa…
Helessa Sallim Yessa, yessa,yessa(denir)
Ne büyük zenginliktir BESMELE
VE GÜZEL VE NE KORUNASI BİR MİRASTIR ECDADIN BESMELE İLE BIRAKTIĞI KÜLTÜR!