Adnan KALKAN

Tarih: 05.02.2025 02:06

Madde bağımlılığı daha kaç can alacak

Madde Bağımlılığı Daha Kaç Can Alacak

Bağımlılık, genellikle bir maddeye karşı gelişen kontrolsüz bir istek ve kullanımı durduramama durumu olarak tanımlanır. 

Madde bağımlılığı, ferdin fiziksel ve psikolojik sağlığını ciddi şekilde etkileyen, toplumsal düzeni tehdit eden ve aile yapısını sarsan önemli bir halk sağlığı problemidir.

Gençler arasında yaygınlaşan bağımlılık nice gencin ya geleceğini karartmakta ya da intihara kadar sürükleyip hayatına son vermektedir. Aile, eğitim kurumları, STK ve devlete ciddi sorumluluk düşmektedir.

1. Madde Bağımlılığının Sebepleri

Madde bağımlılığı çok yönlü bir sorundur ve birçok farklı sebebe dayanır. Genel olarak bu nedenleri biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörler olarak üç ana başlıkta incelemek mümkündür.

           Biyolojik Sebepler

• Genetik yatkınlık: Ailede bağımlılık öyküsü olan kişilerde madde bağımlılığına yakalanma riski daha yüksektir.
• Beyindeki ödül sistemi: Madde kullanımına bağlı olarak dopamin salınımı artar ve beyin ödül mekanizmasını öğrenerek tekrar madde istemeye başlar.
• Kimyasal bağımlılık: Uzun süre madde kullanımına bağlı olarak vücut kimyasal bağımlılık geliştirir ve kişi madde almadığında yoksunluk belirtileri yaşar.

          Psikolojik Sebepler

• Duygusal boşluk ve depresyon: Kişinin yaşadığı stres, kaygı, depresyon ve travmalar madde kullanımını artırabilir.
• Düşük özsaygı ve özgüven eksikliği: Kendini yetersiz hisseden bireyler, geçici rahatlama için madde kullanımına yönelebilir.
• Başa çıkma mekanizmalarının yetersizliği: Sağlıklı problem çözme becerileri olmayan kişiler, stres ve sıkıntılarla başa çıkmak için maddeye yönelebilir.

         Sosyal Sebepler

• Aile içi problemler: Sevgi ve ilgiden mahrum kalan fertler, bağımlılığa daha yatkın hale gelir.
• Arkadaş çevresi ve baskı: Madde kullanan arkadaş grupları kişiyi de maddeye yönlendirebilir.
• Medya ve internetin etkisi: Özendirici filmler, diziler ve sosyal medya içerikleri gençleri madde kullanımına teşvik edebilir.
• Ekonomik sorunlar ve işsizlik: Maddi sıkıntılar nedeniyle fertler bağımlılığa sürüklenebilir.
•  

2. Madde Bağımlılığının Zararları

Madde bağımlılığı, ferdin sağlığını, psikolojisini, ailesini ve toplum düzenini olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sorundur.

           Biyolojik ve Sağlık Açısından Zararları

• Beyin hasarı ve bilişsel bozukluklar (hafıza kaybı, dikkat eksikliği vb.)
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması (enfeksiyonlara açık hale gelme)
• Kalp ve damar hastalıkları (kalp krizi riski artışı)
• Solunum sistemi bozuklukları (akciğer hastalıkları, KOAH, bronşit)
• Karaciğer ve böbrek hasarı
• Cinsel işlev bozuklukları ve üreme sorunları

          Psikolojik ve Ruhsal Zararları

• Depresyon ve anksiyete bozuklukları
• Paranoya ve halüsinasyonlar (özellikle halüsinojen maddelerde)
• Şizofreniye benzer belirtiler
• Öfke kontrolü zorlukları ve saldırganlık eğilimi
• İntihar düşünceleri ve girişimleri

          Sosyal Zararları

• Aile içi çatışmalar ve boşanmalar
• İş kaybı ve ekonomik çöküş
• Suç işleme eğiliminde artış (hırsızlık, gasp, şiddet)
• Toplumsal güvenlik sorunları (uyuşturucu ticareti, çeteleşme vb.)

3. Çözüm Önerileri

Madde bağımlılığıyla mücadelede bireysel, ailevi, kurumsal ve toplumsal çözümler geliştirilmelidir.

          Bireysel Çözümler

• Bağımlılık tedavi merkezlerinden destek almak (psikoterapi, rehabilitasyon, ilaç tedavisi)
• Dini ve manevi değerlere yönelmek (Allah’a tevekkül, sabır, ibadetlerle ruhu güçlendirmek)
• Hobi edinmek ve sağlıklı sosyal çevre oluşturmak
• Spor ve fiziksel aktivitelere yönelmek

           Aileye Düşen Görevler

• Çocuklarına sevgi ve ilgi göstermek
• Sağlıklı iletişim kurmak ve destekleyici bir ortam oluşturmak
• Rol model olmak (aile bireylerinin zararlı alışkanlıklardan kaçınması)
• Çocukları bağımlılığa sürükleyen riskleri fark etmek ve önlem almak

         Eğitim Kurumlarına Düşen Görevler

• Madde bağımlılığı konusunda bilinçlendirici eğitimler vermek
• Rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini güçlendirmek
• Öğrencileri sağlıklı aktivitelere yönlendirmek (spor, sanat, sosyal etkinlikler)

Topluma Düşen Görevler

• Bağımlılığı bir "suç" değil, "hastalık" olarak görmek ve bağımlılara destek olmak
• Toplumda bilinç oluşturacak kampanyalar düzenlemek
• İbadethanelerde bağımlılık konusunda farkındalık oluşturacak sohbetler yapmak

Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ve Devlete Düşen Görevler

• Bağımlılık önleme projeleri yürütmek ve farkındalık oluşturmak
• Ücretsiz rehabilitasyon merkezleri açmak ve hizmet kalitesini artırmak
• Uyuşturucu ticaretine karşı caydırıcı cezalar uygulamak
• Gençler için sosyal alanlar oluşturarak sağlıklı yaşamı teşvik etmek 

Sonuç
Madde bağımlılığı, kişinin yalnızca kendisine değil, ailesine ve topluma da zarar veren ciddi bir hastalıktır. Bağımlılıkla mücadelede, ferd, aile, eğitim kurumları, toplum, STK'lar ve devletin koordineli bir şekilde çalışması gerekmektedir. İslam'ın da vurguladığı gibi, bedenimize ve aklımıza zarar veren her türlü şeyden sakınmak bir zorunluluktur. Sağlıklı ve bilinçli nesiller yetiştirmek için manevi değerleri güçlendirmek, eğitim ve rehabilitasyon süreçlerini etkin hale getirmek gereklidir.

Bu kapsamda, toplum olarak sorumluluk almak ve bağımlılıkla mücadelede daha aktif rol oynamak hayati bir öneme sahiptir. Nitekim nice gencimiz uyuşturucu bağımlılığı sebebiyle perişan olmaktadır. Bu konuda daha fazla genç araya gitmeden her sorumlu sorumluluğunu yerine getirmelidir. Şartlar her çocuk için aynı tehlike konumundadır. Bu gün onun çocuğunun uyuşturucu ile hayatı kaydı, yarın sıra sende olmadığını nereden biliyorsun?