Bugün sizlere, biz Oğuz Türklerinin el-oba bayramı olan Nevruz hakkında bilgi vermek istiyorum.
Nevruz, "Yeni Gün" anlamına gelir. Nevruz kutlamaları hiçbir dini inanca ait değildir. Bu bayram, Türk milletinin binlerce yıldır kutladığı bir el-oba bayramıdır.
Nevruz, dört Çarşamba’dan oluşur:
Su Çarşambası
Od Çarşambası
Yel (Hava) Çarşambası
Toprak (Torpak) Çarşambası
Nevruz Çarşambalarının tarihi 25 Şubat’tan başlayarak 18 Mart’a kadar uzanır. Her bir Çarşamba, dünyanın yaratılışında yer alan dört kutsal maddeyi temsil eder.
Çarşambaların başlaması, eski zamanlardan beri halkımız için doğanın uyanması (tabiatın canlanması), yılın tamamlanması (21 Mart’ta gece ve gündüz eşit olur) ve toprağın canlanmasının habercisi olarak görülmüştür.
Biz Türkler, bu günleri bereketin ve bolluğun gelişini kutlayarak, bir önceki yılımızı tamamlarız.
Nevruz’un gelişi, tarım ve ekin hazırlıklarıyla hayvanların kış boyunca kapalı alanlardan doğaya çıkmasıyla da ilişkilidir.
Son Çarşamba günü kızlarımız kapı dinler (kapı pusar) ve duydukları ilk sözlerden anlam çıkararak hayaller kurarlardı. Erkek çocukları kapılara papak (şapka) atar, şapka hangi kapıya düşerse ev sahibi onu içi dolu bir şekilde geri verirdi.
Nevruz'da büyük ocaklar yakılır, ateşin üzerinden atlanır, yumurtalar boyanır ve buğdaydan semeni hazırlanır. Küçükten büyüğe herkes en güzel kıyafetlerini giyer ve birlikte şenlik eder.
Nevruz'da iki kahraman vardır: Kosa ve Keçel (Daz). Bir de Nevruz'u temsil eden Nevruz Kızı bulunur.
Kosa, kışı temsil eder.
Nevruz Kızı, baharı simgeler.
Sovyet işgali döneminde, komünist ateistler tüm dinlere savaş açmış ve Nevruz'u dini bayram olarak görerek yasaklamışlardı. Ancak Azerbaycan Türkleri bu bayramı kutlamak için mücadele etmiştir.
Azerbaycan'da Nevruz'un yeniden resmi olarak kutlanması Şıxalı Kurbanov’un büyük mücadelesi sayesinde gerçekleşmiştir.
Şıxalı Kurbanov (16 Ağustos 1925 - 24 Mayıs 1967), yazar, dramaturg, şair, filolog, edebiyatçı ve devlet adamıydı. Aynı zamanda Azerbaycan'ın o dönemki liderlerinden biri olarak, Sovyetler'in baskılarına karşı Nevruz’un bir halk bayramı olduğunu ispat etmiş ve resmi olarak kabul ettirmiştir.
Ancak bunun bedelini KGB tarafından diş hekimi kisvesi altında zehirlenerek ölüme gönderilerek ödemiştir. O, vatanı, milleti ve halkı için canını ortaya koyan bir Türk evladıydı.
Unutmayın! İgidler öldüğünde değil, unutulduğunda ölürler.
Bugün Azerbaycan halkı Nevruz’u özgürce kutluyorsa, bu doğrudan Şıxalı Kurbanov’un mücadelesi sayesinde olmuştur. Bunu herkesin bilmesi için yazdım. Günümüzde gençlerimiz hatta yaşlılarımızın birçoğu bile bu gerçeği bilmiyor.
Nevruz, Altaylar’dan, Türkistan’dan, Kafkaslar’dan, İran’dan, Anadolu’dan, Irak’tan, Suriye’ye kadar tüm Türklerin el-oba bayramıdır.
Bu bayram, asırlardır bizimle yaşayan diğer milletlerin de kutladığı ortak bir kültürel mirastır.
Milli duygu, milli düşünce, milli ülkü; destanlarımızdan, efsanelerimizden, kültürümüzden ve genlerimizden gelir. Bunu unutamayız!
Eğer unutursak, millet olarak yok oluruz.
Bugün bazı dini gruplar, Nevruz’u ateşperestlik, Zerdüştlük veya paganizm ile ilişkilendirerek Türk milletinin hafızasından silmek istiyorlar. Buna asla izin vermeyeceğiz!
Türk milleti! Törene, kültürüne, yasana sahip çık!
21 Mart Nevruz Bayramınız kutlu olsun!
Saygılarımla,
Bəhruz Farukoğlu
