Geçtiğimiz hafta ilçem Narman’dan İstanbul'a doğru otobüsle seyahat etmeyi tercih ettim. Bunda birkaç etken vardı. Birincisi ilçeden il merkezine gitmek, uçak beklemek, uçaktan inip havaalanından eve gitmek insanın epey bir zamanını alıyordu. 2. sebebi ise çoktan beri gerek kendi aracımla gerekse uçakla seyahat yaptığım için otobüs seyahati yapmamıştım. Ülkemizde otobüs taşımacılığında son durum neydi biraz da gözlem yapmak istedim.
Ayrıca aracı kullanan başkası olunca İstanbul-Erzurum arası yaklaşık 20 saatlik yolculukta kendime zaman ayırıp kitap okuyabilmek, okunması gereken makalelere zaman ayırmam açısından iyi bir fırsat olacaktı. Bu seyahat için bölgemizde en konforlu araçlarla en iyi hizmet verdiğini düşündüğüm firmayı tercih ettim.
2+1, yani bir sırada 3 koltuğun olduğu toplam 40 yolcu kapasiteli otobüslerde daha rahat hareket etme imkanınız oluyor. Özellikle tek koltukta daha rahat hareket edip kitap okunabiliyor. Otobüslerde televizyon ekranı var ama kimse televizyona bakmıyor. USB (flaş disk) girişi, şarz prizi ve otobüsün kendinde internet bağlantısı olduğundan herkes kendi cep telefonundan istediği yeri tercih ediyor
Otobüs fiyatları ne kadar diye sorarsanız memleketim Erzurum Narman’ dan İstanbul 1350 km, fiyat ise1400 lira. Aynı gün uçak fiyatı 4000 liraydı. Malum daha erken uçak bileti alabilseydik 2500-3000 liraya alınabilirdi. Otobüsün uçağa göre ayrı bir müşterisi ve kendine görebir konforu var. Anadolu şehirlerini yol üstünden görmek,Anadolu'nun güzelliğini seyretmek, her ilin kendine ait özelliklerini kenardan da olsa seyretmek, kendine vakit ayırmak isteyenler için otobüsle yolculuk bireysel olarak özel tercih edilebilir.
Çünkü, bindiğimiz otobüs çıktığımız noktadan son durağa kadar oldukça fazla il ve ilçeden geçerek yolcu toplayıp Bolu'dan sonra, Düzce, Sakarya, Kocaeli, Gebze ve Sultanbeyli'de yolcu indirdi. Ben de Dudullu'da indim. Bizden sonra da otobüs Alibeyköy ve Esenler son durağa kadar gitti. Dolayısıyla Oltu'dan Esenlere kadartam 22- 23 saat yolculuk sürüyor. Bizim gibi belli bir yaşın üzerinde olanlar ve çocuklu aileler için 20 saat otobüsle gitmek zor olabilir. Ama memleketin genel kültürünü tanıma açısından gençler için maceralı yolculuk olacaktır.
Ara sıra ön yargılarımızı ve kabullerimizi gözden geçirip, alışkanlıklarımızdan taviz vererek otobüslerle de seyahatler yaparak, halkın yaşantısı ile iç içe olabilir toplumu daha da iyi anlayabiliriz. Ayrıca tatil kültürümüzü gözden geçirip seyahatlerimizi köylerimize, yaylalarımıza, kendi toplumumuza yönelik olarak planlamamız gerekiyor. Yoksa uçaktan başka bir şeyle seyahat etmeyip Ege'den Akdeniz'den başka bir yerde tatil yapmayan insanların memleketin kültürleri ile barışık olmaları mümkün değildir.
DİĞER GÖZLEMLERİM
Otobüsümüz birkaç defa yemek ve diğer ihtiyaçlar için mola verdi. Eğer namaz vakti girmiş ve geçiyor ise ona da ayrıca mola veriyor ve dururken otobüs firması namaz vakitlerinde, özellikle namaz için durduğunu anons ederek “Sayın yolcularımız kaptanınız sizlere 10dakika namaz ve umumi ihtiyaç molası vermiştir” diye yolculara bir hatırlatma yapıyor. Namaz için gösterilen bu anons hassasiyetinden dolayı firma yetkililerine teşekkür ediyorum. Toplum günde 5 vakit ezan dinlediği gibi otobüste bu anos ile Müslüman olduğunu biraz daha hissediyoruz ama 40 kişilik otobüste namaz kılanlar birkaç kişiyi geçmiyor.
Bizim gibi Müslüman toplumlar içinde doğup büyüyen insanlar, içinde bulunduğu nimetin farkında olmadığından inançlarımızla ve gereklerini eyleme geçirme arasında bir korelasyon (bağlantı,rabıta) kuramıyoruz. Mesela; otobüs firması inançlı bir topluma hitap ettiğini biliyor. Ama bir yıldır ateş altında kalan Gazze için toplumda karınca kararınca yapılmaya çalışılan boykotu önemsemiyor. İkramlar yapılırken Gazze ve Filistin meselesinden dolayı bu kadar aleyhte propagandaya rağmen maalesef yine yolculara coca-cola ve fanta ikram ediliyor. Ben her seferinde çay alıyorum ama yolcuların birçoğu lıkır lıkır kola içiyor.
Birde dinlenme tesislerinde verilen yarım saatlik molalar,hem namaz kılmak hem yemek hem de çay gibi mecburiyetleri olan insanlar için çok kısa. Nefes nefese namaz, yemek ve çay yetiştirdim. Tabii çocuklu aileler ise vakti yetiştirme konusunda çok daha zor durumda kalıyorlar.
Otobüs firmasının Erzincan Refahiyedeki tesislerinde bir yemek molası verildi. Yemek kalitesi orta düzeyde fiyatları da makul sayılırdı. Mesela çorba 70, makarna 70, pilav 70, etli yemekler 180, sebzeli yemekler 120 lira. Batıya doğru gittikçe dinlenme tesislerinde yemek fiyatları epeyce artıyor. WC ücretleri 5-7-10-15 liraya, Çay ücretleri de 10-20-30 liraya doğru çıkıyor.
Yollarda sık sık kimlik kontrolü yapılması yorgun argın otobüste uyuyan yolcuları rahatsız ediyor. Narman’dan Erzincan'a kadar 3 yerde kimlik kontrolü yapıldı. Batıya doğru gittikçe kontroller azalıyor. Erzincan'dan sonra bir tek Çorum / Osmancık girişinde kontrol yapıldı. Bence üst düzey yöneticilerimiz olan Vali, Genel müdür, Milletvekili ve Bakanlarımız ara sıra VIP konforundan vaz geçerek sade vatandaş gibi yolcular arasında oturup yolculuk yapabilirlerse hem vatandaşı daha yakından tanımış hem de yoldaki emniyetin, jandarmanın yapmış olduğu kontrolleri bizzat görmüş olurlar. Ayrıca her zaman düzenli olarak gece yatağında yatmaya alışmış insanlar olarak otobüs şoförlerinin yılın büyük bir çoğunluğundaki düzensiz hayatlarına şahit olmak için de otobüs yolculuğu iyi bir fırsat olabilir.
