5-SURİYE MİLLİ ORDUSU (SMO)
Suriye Milli Ordusu (SMO), çoğunluğunu Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu’nun oluşturduğu silahlı yirmi sekiz Suriyeli muhalif gruptan oluşan bir koalisyondur. Türkiye, güney sınırlarını emniyet altına almak ve Kuzey Suriye’deki Türk varlığını güvence altına almak için 2017 Haziran’ında Türkiye destekli ÖSO gruplarının çoğunu ‘Zafer, Sultan Murad ve Levant’ adlarıyla üç askeri grup halinde yeniden örgütledi. Bütün gruplar 30 Aralık 2017’de birleşerek Suriye Milli Ordusu’nu (SMO) teşkil ettiler. SMO’nun mevcudu yaklaşık 25.000 muharipten oluşmaktadır. SMO’nun çoğunluğu Suriye Türkmenleri ve Araplardan oluşmaktadır. SMO, 4 Ekim 2019’da Ulusal Kurtuluş Cephesi’ni bünyesine kattı.
2019’da SETA tarafından yayınlanan araştırma raporuna göre SMO’nun 21 grubu ABD tarafından desteklendi.
VI-SURİYE İÇ SAVAŞI (15 Mart 2011-8 Aralık 2024)
Suriye iç savaşı, Suriye Hükümeti (B. Esad Rejimi) ile Suriye’deki muhalif gruplar arasında, kısmen de ABD, Rusya, İran, Türkiye ve İsrail’in dahil olduğu çatışmalardır.
Genel Hafız Esad, 1970 yılında Suriye’de kansız bir darbe ile iktidarı ele geçirmiş ve kendisini Başkan ilan etmişti. H. Esad, 2000’de ölümüne kadar Suriye’yi Baas Partisi’nin diktatoryal tek parti rejimi ile idare etmiştir. H. Esad’ın ölümünden sonra yerine oğlu Beşar Esad (B.E.) geçmiştir. B.E.'nin ilk döneminde, Suriye’de ‘Şam Baharı’ adı verilen kısa bir hürriyet havası esmiştir. Şam Baharı, Ağustos 2001’de sona ermiş ve rejim muhaliflerine çeşitli baskılar uygulanmış, tutuklamalar yapılmıştır. B.E. Rejiminin baskıları artırması üzerine, ‘Arap Baharı’ndan cesaret alan reform yanlıları, baskıların sona erdirilmesi ve tutuklananların serbest bırakılması için 15 Mart 2011’de Dera şehrinde protesto toplantıları yapmışlardır. B.E., göstericilerin üzerine şiddetle giderek baskıları daha da artırmıştır. Güvenlik güçlerinin göstericilere ateş açması sonucu ölen ve yaralananlar olmuştur. Bunun üzerine 15 Mart’ta başlayan gösteriler, 2011 Nisan’ında bütün ülkeye yayılmıştır. B.E. Rejimi, protestocuları İsrail ajanlarının kışkırttıklarını ileri sürerek, hükümet aleyhtarı gösterileri bastırmak maksadıyla Dera, Humus, Baniyas kentlerine tanklarla destekli ordu güçlerini sevk etmiştir. 26 Nisan 2011’de Suriye ordusu Dera’ya girdi. Suriye ordusu, gösterilerin yapıldığı şehirleri kuşatmış ve şiddetle göstericilerin üzerine gitmiştir. Bunun üzerine gösteriler silahlı çatışmalara evrilmiştir.
ABD, AB, Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı, Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleri, Suriye Hükümeti’nin şiddet uygulamasını kınamış ve Suriye’ye karşı yaptırımlar uygulamıştır.
2011 Temmuz’unda B.E. karşıtı muhalefet bir araya gelerek Suriye Ulusal Konseyi’ni (SUK) kurdular. Suriye ordusundan ayrılan bazı subayların liderliğinde 29 Temmuz 2011’de Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) kuruldu. 2012 Ocak ve Şubat aylarında Suriye ordusu ile rejim muhalifleri arasında şiddetli çatışmalar başladı.
2011 Aralık ayında Şam’da düzenlenen iki intihar saldırısı sonucu 44 kişi öldü.
30 Haziran 2012’de çatışmaları durdurmak maksadıyla Cenevre’de siyasi geçiş müzakereleri başladı.
2012 Ekim’inde Suriye’den açılan ateş sonucu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı beş sivilin ölümü üzerine Türkiye ateşe karşılık verdi ve bir Suriye uçağına el koydu. Bu olaydan sonra Türkiye-Suriye ilişkileri bozuldu.
2012 Temmuz ve Aralık arasındaki dönemde terör örgütü YPG-PKK, Suriye ordusuyla çatışarak Ayn-el Arab (Kobani), Afrin ve Haseke’yi zapt etti ve özerk kantonlar olarak ilan etti.
2013’te Hizbullah, B. Esad’ın yanında Suriye ordusuna katıldı. Hizbullah kuvvetlerinin desteğini alan rejim güçleri, muhaliflere karşı taarruza geçip, Hama, Humus ve Şam’ı muhalif güçlerden temizledi.
2013 Mayıs’ında Türkiye, Suriye’de uçuşa yasak bölge ilan edilmesi, siviller için güvenli bölge oluşturulması ve koalisyon güçleriyle ortak kara operasyonu yapılmasıyla ilgili üç aşamalı bir planı ABD’ye sundu.
21 Ağustos 2013’te Esad Rejimi, Doğu Guta’da 1400’den fazla sivili öldürdü (Kimyasal silah?).
DEAŞ, 2014 Ocak ayında Ayn-el Arab, Afrin ve Rakka’yı muhaliflerden aldı. Rejim güçlerinin zayıflaması üzerine İran, Şii milisleri Suriye’ye sevk etti.
ABD öncülüğündeki koalisyon, 22 Eylül 2014’te DEAŞ’a hava saldırıları başlattı.
26 Ocak 2015’te ABD-YPG ittifakı kuruldu. YPG, ABD’nin hava desteği ile Ayn-el Arab’ı (Kobani) DEAŞ’tan geri aldı.
Devam edecek…