ABD İşgalinden Sonra Irak
ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin “Irak Özgürlük Operasyonu” adını verdikleri Irak’ın işgali, 19 Mart 2003’te yoğun hava bombardımanıyla başladı. İki ay süren kara savaşları Mayıs 2003’te sona erdi. ABD, Irak’ı işgal ettikten sonra, kendi kontrolünde bir sivil yönetim planladı. Bu yönetim Birleşmiş Milletler nezdinde meşrulaştırılacaktı. Bu maksatla bir Koalisyon Geçici Yönetimi (KGY) oluşturuldu. Yönetimin başına emekli ABD Generali Jay Montgomery Garner getirildi. Daha sonra ise ABD’nin Irak Büyükelçisi Paul Bremer bu görevi devraldı. KGY, yasama, yürütme ve yargı erkini kendinde toplamıştır. Bu durum, Birleşmiş Milletler’in 1483 sayılı kararı ile meşrulaştırılmıştır.
13 Temmuz 2003’te Irak Yönetim Konseyi (IYK) kuruldu. 30 Temmuz 2003’te ise Ahmet Çelebi, Muhsin Kerim, İbrahim Caferi, Ayad Allar, Bahr-el Ulum (Şii), Abdulhamid, Adnan Paçacı (Sünni), Celal Talabani ve Mesut Barzani’den (Kürt) oluşan 9 kişilik bir başkanlık konseyi oluşturuldu. Geçici anayasanın hazırlanması ve parlamento seçimlerinin düzenlenmesi amacıyla 30 Mart 2004’te Geçici Ulusal Meclis seçimleri yapıldı.
Irak Direnişi ve İç Savaşı
2003-2006 yılları arasındaki işgal, Irak’ta bir direniş hareketinin doğmasına sebep oldu. Direnişin önemli sebeplerinden biri, Ebu Gureyb Hapishanesi’nde yapılan işkencelerin ortaya çıkmasıydı. Irak Savaşı’nın ilk yıllarında, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ve ordu mensuplarının, Irak’taki Ebu Gureyb Cezaevi’nde Iraklı tutuklulara fiziksel ve cinsel şiddet, tecavüz, sodomi ve cinayet gibi insan haklarına aykırı işkenceler yaptığı tespit edilmiştir. Bu işkenceler, ABD’nin bazı medya organlarında da yayınlanmıştır.
Irak’taki Direnişçiler
Irak direnişçilerinin, irili ufaklı en az 40 gruptan oluştuğu tahmin edilmektedir. Direnişçilerin bazıları şu şekildedir:
a) Baasçılar: Saddam Hüseyin döneminde iktidarda bulunan ordu ve istihbarat teşkilatı mensupları. Bunlar Arap Birliği taraftarıydı.
b) Irak Milliyetçileri: Irak’ın toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını savunan, Arap Birliği dışında kalan kesimlerdir.
c) Selefi Müslümanlar: Selefi hareketin silahlı savunucuları. ABD işgaline karşı çıkmakla beraber Baas hareketine de karşıdırlar.
d) Şii Milisler: İran ile ilişkili Bedir Tugayı, Mehdi Ordusu ve Mukteda el Sadr taraftarları bu grupta yer alır.
e) Gönüllü Yabancı Savaşçılar: Çoğunlukla El Kaide ile ilişkili Selefi-Vahhabi inanca sahip cihatçı gruplardır.
f) Sosyalist/Komünist Devrimci Gruplar: ABD işgaline karşı sosyalist ideolojiyi benimseyen gruplar.
g) Silahsız Gruplar: Ulusal Kurtuluş Kongresi, Irak Sendikalar Federasyonu, Irak İşsizler Sendikası ve Petrol İşçileri Sendikası gibi kuruluşlar silahsız direnişe destek vermiştir.
2006-2008 yıllarında Iraklı direnişçiler hem ABD ordusuna hem de ABD destekli hükümet güçlerine ve farklı mezhepten örgütlere saldırmaya başladılar. 2007 yılında mezhep çatışmaları (Sünni-Şii) yoğunlaştı ve iç savaşa dönüştü. Mezhep çatışmaları 2008’de sona erse de direniş, ABD ordusunun 2011’de Irak’tan tamamen çekilmesine kadar devam etti.
2006 yılında El Askeri Camii’ne yapılan saldırı sonucu 370.000’den fazla Iraklı göç etti. Bu sayı 2008 yılında 4.7 milyona ulaştı. Yetim kalan çocukların sayısı ise BM raporlarına göre 870.000’dir.
2011 yılının Aralık ayında, hükümet karşıtı mezhepçi direnişçilerin çatışmaları yeniden şiddetlenerek tüm Irak’a yayıldı.
Devam Edecek…
