*İran İslâm devriminden sonra şah Muhammed Rıza Pehlevi 1979 da devrildi.Şah’ın İran’ı ABD’nin Ortadoğu’da iyi bir müttefikiydi. ABD, şah Rıza Pehlevi devrildikten sonra kendisini ABD’ye kabul etti ve sığınma hakkı tanıdı.İran devrim yetkilileri, işlediği suçlardan dolayı yargılanmak üzere R.Pehlevi’nin gönderilmesini ABD’den talep ettiler.ABD bu talebi reddetti.Bunun üzerine devrim yanlısı silahlı bir gurup Tahran’daki ABD Büyük elçiliğini basarak 53 ABD’li diplomat ve vatandaşı rehin alındı.Rehineler bir yıl serbest bırakılmadı.Bu durum ABD ile İran arasında bir krize sebep oldu, ve İran ABD ilişkileri bozuldu.ABD İrana ekonomik ambargo uyguladı.ABD, Irak’a askeri teçhizat ve uydu istihbaratı sağladı ve Irak’ı, İran’a karşı kışkırttı.Daha önce Şatt-ül-Arap anlaşmasıyle nehrin kontrolünü İran’a bırakan Irak, İran’ın zayıflamasını fırsat bilerek anlaşmayı tanımadığını bildirip,22 Eylül 1980 de İran’a saldırdı. Savaş 1988 e kadar bir yıpratma savaşı olarak sürdü.Savaşın bir galibi de olmadı.1986 da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK)’nin Irak’ın İran’a karşı Kitle imha silahları (kimyasal ve biyolojik) kullandığı iddialarının araştırılması ile ilgili karar almasını ABD ve İngiltere veto ederek engellediler.
*Savaş sonunda İran-Irak sınırı da değişmedi.Savaş her iki ülkede de büyük bir yıkıma sebep olmuştur. Yaklaşık bir milyon kişi ölmüş, iki milyon kişi de yaralanmıştır. 150 milyar dolarlık ekonomik bir kayıp yaşanmıştır.İki ülkenin petrol tesislerine saldırması sonucu petrol üretimi düşmüş ve petrol fiyatları artmıştır.Savaş boyunca Irak,
kendisini destekliyen ülkelerden borç alarak silah satın almak durumunda kalmıştır.
Kim/ kimler kaybetti ve kimler kazandı ?
*İran ve Irak kaybetti.Başta ABD,İngiltere olmak üzere emperyalist silah satıcıları kazandı.
III-KUVEYT’İN İŞGALİ (Irak-Kuveyt savaşı)
*Irak 8 yıl süren İran savaşında ekonomik olarak çok yara almıştı.Irak 80 milyar doların üzerindeki borcunu ödeyemez hale gelmişti.Kuveyt 8 yıl boyunca Irak’a maddi destek sağlamıştı ve Irak’tan alacağını istedi. Irak ,Kuveyt’e olan 14 milyar dolarlık borcunu ödeyememişti.Saddam Hüseyin gözünü Kuveyt petrollerine dikmişti.ABD’nin Irak büyük elçisi April Glaspie Irak’ın Kuveyt sınırına asker yığmasını bildiği halde olayı görmezden gelip adeta işgali teşvik etmiştir. Ağustos 1990 yılında Irak, eğimli sondaj yaparak Irak petrollerini çalmakla suçladığı Kuveyt’e saldırdı. İki gün süren savaş sonucunda Kuveyt toprakları Irak’a katıldı.Saddam Hüseyin Kuveyt’i Irak’ın 19.vilayeti olarak ilan etti.
*Saddam Hüseyin, maddi manevi kayıplara yol açan 8 senelik İran savaşından ibret almadı.Kendisine ve ülkesine kurulan tuzaktan gafil olarak ‘Kuveyt yemine’ iştahla saldırdı. Görelim bakalım akibeti ne olacak…?
Devam edecek…