Kâinat, baştan sona ölçü, düzen ve uyumla doludur. Rüzgârın esişinden kalbin atışına kadar her şeyde bir nizam hâkimdir.
Tabiatın en büyük derslerinden biri dürüstlüktür; yanlış, eksik veya aldatıcı hiçbir şey yoktur. Bunun yanında temizlik ve düzen tabiata yerleştirilmiş önemli kanunlardandır. İnsan da bu kanunlardan ders çıkartarak yaşadığı çevreyi temiz ve düzenli tutmalı; tabiatın bu mesajını hayatına yansıtmalıdır.
Ağaçların tohumdan fideye ve ağaca dönüşmesine, çiçeklerin açması bir plan ve zaman sürecinde gerçekleşir. Bu da yeryüzünde “tedriç kanunu”nu işaret eder. Tabiatı iyi gözlemleyen bir insan da her işin safhalardan geçerek tamamlandığını bilir, böylece işlerini yaparken acele etmeden, sabırla sonuca ulaşılabileceğini öğrenir. Ayrıca gelişim kanununa uyum sağlamak da bir zorunluluktur; yerinde sayan kişi, tabiatın işleyişine aykırı hareket eder. Ancak insan, ruhunun ve bedeninin taşıyabileceği ölçüde sorumluluk almalı; aşırılıklardan, kin, haset ve düşmanlık gibi olumsuz duygulardan kaçınmalıdır.
İlahi Kudret tarafından Tabiata konulmuş olan denge kanunu, insana davranışlarında adaletli olmayı öğretir. İnsan, Allah’ın yarattığı bu düzeni gözlemleyerek kendisine emaneten verilen vücudunu ve tüm organlarını, aklını, duygularını yaratılış amaçlarına uygun kullanması gerektiği dersini alır. Aklını aldatmak veya zarar vermek için değil, faydalı işler için yönlendirmeyi öğrenir.
İnsan önce Tabiat Kitabının okuru olmalı. Doğru ahlâk ve insani değerlerin yolu, tabiat kitabını doğru okumaktan geçer. Doğadaki harika düzeni ve ilahi nimetleri fark eden insan, hayret ve şükür duygularını geliştirir. Bu farkındalık, çevre bilinci, canlılara değer verme ve ekolojik dengeyi koruma şuurunu artırır.
Tabiat kitabını doğru okumak; temizlik, adalet, şefkat ve merhamet gibi değerlere yönelmeyi sağlar. Bu doğrultuda, fen bilimleri yalnızca bilgi değil, hikmet ve hakikati öğretmek için de bir araç olmalıdır. Tabiatı doğru okuyan insan, estetik ve güzel ahlak anlayışını geliştirerek daha anlamlı bir hayata ulaşacaktır.