Iki yildan bu yana hayatimizin bir parçasi olan pandemi, göz sagligimizi da olumsuz etkiliyor. Uzmanlar, uzaktan egitimle bilgisayara bagli yasayasan çocuklarda göz sagliginin bozulduguna dikkat çekiyor. Evden egitimle çocuklarda miyopluk oraninin artis gösterdigini kaydeden uzmanlar, göz sagligi için mavi isiga maruz kalma süresinin azaltilmasi, çocuklarin kitap okuma, çizim yapma ve boyama gibi ekran gerektirmeyen aktivitelere katilmaya tesvik edilmesi gerektiginin altini çiziyor.
Üsküdar Üniversitesi Tip Fakültesi Göz Hastaliklari Anabilim Dali Dr. Ögretim Üyesi Ibrahim Sahbaz, pandemi sürecinin göz sagligi üzerindeki etkilerini degerlendirdi.
Covid pandemisi ile birlikte yetisen yeni bir neslin C (Covid) kusagi olarak adlandirilabilecegini kaydeden Dr. Ögretim Üyesi Ibrahim Sahbaz, “C kusaginin yasam tarzi pandemi nedeni ile de önemli ölçüde degisti. Koronavirüs pandemisi ile basa çikabilmek için birçok düzenleme yapilmasi gerekti. Birçok çocuk için egitim stilleri yüz yüze ögrenimden sanal siniflara geçis yapti. Covid-19 karantinalari, evde kalma, ev isyeri uygulamalari ve dönen küresel, eyalet ve ülke çapindaki kisitlamalar, evden uzaktan egitim ve ögrenme çocuklarin göz sagligini da önemli ölçüde etkiledi.” dedi.
Çocuklar arasinda miyopluk orani artiyor
Pandemiden bu yana çocuklarin evde bilgisayar ve telefon ekranlarinin önünde daha fazla zaman geçirdiklerine dikkat çeken Dr. Ögretim Üyesi Ibrahim Sahbaz, “Bu durum çocuklar arasinda zaten yaygin olan miyopluk oranlarini, tüm dünyada giderek artirdi.” uyarisinda bulundu.
Göz sagligini etkileyen 5 etken
C kusaginda, Covid-19 pandemisiyle beraber egitimde ve günlük aliskanliklarda ortaya çikan tüm degisikliklerin çocuklarin görme yetisini etkiledigini belirten Sahbaz, bu 5 etkiyi söyle degerlendirdi:
Çevresel faktörler: Çevresel faktörler, çocuklarin görme gelisiminde önemli bir rol oynamaktadir. Okulda çocuklar sinifta, beden egitimi sirasinda ve teneffüslerde degisik aktiviteler yaparlar. Çocuklar ne kadar çok gün isiginda kalirsa gözleri o kadar dogru gelisme saglayabilir. Bazi çocuklar evde egitim görürken disarida oynama veya çevrelerini birkaç odanin sinirlarinin ötesine genisletme firsatina sahip olmadiklari için bu da göz ve görme gelisiminde sorunlara neden olabilir.
Disarda az zaman geçirmek miyopluk riskini artiriyor
Disarida daha az zaman harcanmasi miyopluk riskini artirabilir. Gün isigi, gözün uygun sekilde büyümesini, gelismesini ve odaklanmasini destekleyen önemli bir çevresel faktördür. Ancak, çok fazla los iç mekan aydinlatmasi tam tersini tesvik edebilir. Asiri miktarda düsük isik, retina ve mercek arasindaki mesafe de dahil olmak üzere gözün gelismesini negatif yönde etkiler. Göz fazla uzarsa, bu, uzagi görememe ve miyopi ile sonuçlanabilir. Bunlara ek olarak, özellikle ekranlardan yayilan parlak isikla tezat olusturan asiri los aydinlatma, çocuklarda göz yorgunluguna neden olabilir.
Evde kisa mesafeye odaklaniliyor
Yakin çalisma ve kisa mesafelere uzun süre odaklanmak: Sinif ortamlarinda, odanin önünde bulunan karatahtalar, projektörler ve ögretmenler, çocuklari uzaktan okuyarak ve dikkat ederek gözlerini egzersiz yapmaya tesvik eder. Ancak evde ögrenme, öncelikle bilgisayar, tablet ve alistirma kitabi gibi neredeyse yalnizca nesneler kullanilarak yakindan ve sabit bir bakis ile yapilir. Çocuklar öncelikli olarak kisa mesafelere odaklandiklarinda, gözleri sürekli olarak yakindaki seylere odaklanmak üzere islev gösterir ve bu da göz yorgunluguna neden olabilir. Gözler de bu durum miyop olma riskini daha da yükseltir.
Dijital göz yorgunluguna dikkat!
Artan ekran basinda geçirilen süre: Sanal ögrenme, koronavirüs pandemisi sirasinda binlerce çocuk için normal hale geldi. Ancak çocuklari çevrimiçi siniflarda egitmek uygun (ve gerekli) olsa da, ekran basinda geçirilen asiri zaman gözlerde ekstra strese ve yorgunluga neden olabilir. Dijital göz yorgunlugu, göz kuruluguna ve bulanik görmeye neden olmasinin yani sira, artan ekran basinda geçirilen süre, çocugunuzun yüksek enerjili görünür mavi isiga maruz kalmasini da artirir. Bu ekstra mavi isiga maruz kalma (özellikle gece ve yatmadan önce), bir dizi saglik etkisine neden olarak normal uyku düzenini bozabilir. Birçok dijital cihazda, diger isik filtreleme uygulamalarinin yani sira mavi isiga maruz kalmayi azaltan “gece modu” gibi ayarlar bulunur. Mavi isik gözlükleri de okul için dijital cihazlar kullanan çocuklar için bir seçenektir olabilir ancak sart degildir.
Okul görme taramalarinin olmamasi: Okullarda genellikle her okul yili boyunca çocuklar için hem isitme hem de görme taramalari yapilirken, Covid-19 nedeniyle kapanan veya çevrimiçi ögrenime geçis yapan okullarda bu taramalar gerçeklestirilemez hale geldi.
Görme sorunlari evde fark edilmeyebilir: Ev veya kapali ortamlarda mesafe kisaligi sebebi ile görsel etkilesimler ve günlük aktiviteler sinirli oldugundan görme sorunlari tespit etmek zorlasabilir. Daha küçük çocuklar, görme sorunlari yasadiklarini sözlü olarak ifade edemeyebilir veya nasil ifade edeceklerini bilemeyebilirler. Çocugunuzun nesnelere gözlerini kisarak baktigini, bulanik görme veya bas agrisindan sikayet ettigini fark edilmesi bir göz rahatsizliginin belirtisi olabilir.
Açik havada oyun süresi artirilmali
Dr. Ögretim Üyesi Ibrahim Sahbaz, sanal ögrenmenin hem ebeveyn hem de çocuk için oldukça sinirlayici olabilecegini belirterek “Çocugunuzun açik hava egitimini ve/veya oyun süresini artirin. Mavi isik gözlükleriyle veya isik filtreleme uygulamalariyla (veya yalnizca ekran basinda geçirdigi süreyi sinirlayarak) mavi isiga maruz kalma süresini azaltin. Çocugunuzu kitap okuma, çizim yapma ve boyama, oyun oynama, yap-boz yapma veya mutfakta yardim etme gibi ekran gerektirmeyen aktivitelere katilma konusunda tesvik edin. Çocugunuzun görmeyle ilgili endiselerini dinleyin ve gözlerini kisma, bir gözünü kapali tutma veya sergileyebilecegi diger görsel belirtilere dikkat edin.” tavsiyesinde bulundu.