Akıl işlem, irade ise tercih yapar.
Örneğin; farkında olmadan pazarcı yanlış hesap yapar ve sizden fazla para alır.
O anda pazarcının yardımcısı, yanlışın farkına varır ve ustasını uyarır.
Fakat ustası aldığı fazla parayı size geri vermez.
Bu durumda pazarcı aklıyla yaptığı hesabın ahlak dışı davranışı, iradesiyle tercih eder.
Burada akıl düşünmeyi, irade ise ahlaki eylemi gerçekleştirir.
Eylem düşünceden üstün görülse de, her ikisi de aynı seviyede birbirlerini tamamlar.
İrade yaptığı tercihlerle özgürlük alanını oluşturur.
İradenin toplumu aşan isteklerden vazgeçmesi bir kararlılık…
Onun kararlılığında sevgi ve merhamet gizli…
İnsanı iyiye ve yaratıcıya yönlendiren de bu duygular…
Her insanda sevgi ve merhamet var…
Ve öfke anında bu duyguların açığa çıkması iradenin özgür olduğunun kanıtı…
Çünkü sevgi ve merhamet, öfkeli anlarda çıkan duygular…
Kur’an da;
“Onlar, bollukta da darlıkta da veren, öfkelerine hâkim olan ve insanların kusurlarını bağışlayanlardır. Allah, iyilik edenleri sever.”(3/Al-i İmran, 134)
Ayetindeki karakter, her durumda çevresindekileri gözeten, öfkesini yutan ve kusurları bağışlayan bir karakter…
Kur’an da Buruc suresinde, inancından dolayı zulme uğrayanların anlatıldığı kıssada;
“Şüphesiz Rabbinin yakalaması pek şiddetlidir.”(85/Buruc, 12)
“ O (Allah), Ğafur’dur (çok affeden), Vedud’dur (çok seven).’’ (85/Buruc, 14)
Ayetleri geçer.
Ayetlerde insana ait öfkenin ardından sevgi ve merhametin gelmesi anlamlı…
İrade ile sevgi ve merhamet arasında da bir ilişki söz konusu…
İrade ata; sevgi ve merhamet ise biniciye benzer.
At binicisini yere fırlatmakta özgür…
Ve her fırlatma isteğinin ardında sevgi ve merhamet sürekli bekler.
Sevginin de merhamet üzerinden açığa çıkması anlamlı…
Merhametten yoksun bir sevgi, haz ve arzuya dönüşür.
Merhametin kaynağı olan yaratıcıdan esinlenen sevgi iki boyutlu, değer odaklı, kalıcı olan…
İnsanın haz merkezinden doğan sevgi ise tek boyutlu, madde odaklı, geçici olan…
Bu yüzden sürekli ve kalıcı olan her zaman kurtuluş, ümit ve mutluluk…
Ona değer verip, değer elde etmeli…
